Rechter moet van zich afbijten

Door Jan Boone

Ik lees in de krant dat staatssecretaris van Justitie Fred Teeven vindt dat het slachtoffer een strafwens mag uiten. Teeven realiseert zich kennelijk niet dat hij daarmee de positie van de rechter ondermijnt. Zoals afgesproken, is de rechter onafhankelijk en spreekt recht zonder daarbij te worden beïnvloed door allerlei bijzaken.

De hele vertoning van het voorlezen van een slachtofferverklaring en nu dus kennelijk ook de toezegging dat slachtoffers een strafwens mogen uiten, betekent dat allerlei politieke wensen hun invloed gaan krijgen op de rechtspraak. De rechter moet kennelijk rekening houden met wat er onder de bevolking leeft, het zogenaamde “gesundes Volksempfinden” en levert daarbij een groot deel van zijn onafhankelijkheid in.

Het verschijnsel Teeven

Ik vraag mij al lange tijd af hoe het mogelijk is dat de rechter tolereert dat zijn positie verder en verder wordt aangetast. Afbrokkeling van zijn onafhankelijkheid levert groot gevaar op. Waarom de beroepsorganisatie van de rechters niet veel krachtiger optreedt tegen het verschijnsel dat ik maar even het verschijnsel ‘Teeven’ zal noemen, is onbegrijpelijk.

De rechter laat na bij voortduring duidelijk te maken in woord en geschrift dat de samenleving niet zonder de rechter kan. Zonder de rechter geen rechtsstaat. Uitholling van de positie van de rechter betekent dan ook uitholling van de rechtsstaat. Ik vind het langzamerhand verwijtbaar dat de rechter zich in de hoek laat dringen waar hij niet thuishoort. Hij moet veel krachtiger optreden tegen allerhand politieke wanen voor strafverhoging, slachtoffer-verklaringen en uitingen met betrekking tot de strafwens.

Slappe Hap

Uiteraard ben ik mij ervan bewust dat de rechter de Wet moet uitvoeren, maar er zijn naar mijn oordeel grenzen, die worden bepaald door zijn onafhankelijkheid. Ik bedoel daarmee te zeggen dat zodra de rechter geconfronteerd wordt met wensen vanuit de politiek die inbreuk maken op zijn onafhankelijkheid, de rechter daar veel krachtiger tegen op moet treden dan hij nu doet. Ik heb vaak het gevoel dat de rechter meent dat het onfatsoenlijk zou zijn om zich op dezelfde manier te uiten als de Teeven-adepten.

Als de rechter niet uitkijkt ontstaat de situatie dat de samenleving de rechters maar een slappe hap vinden die klagen over hun werkdruk. Omdat de rechter zijn positie niet met hand en tand verdedigt en duidelijk maakt naar de mensen toe dat er zonder rechter geen rechtsstaat kan bestaan, kunnen Teeven en consorten hun gang gaan. Het wordt tijd dat de rechter van zich af gaat bijten.

Jan Boone is strafadvocaat te Wijk bij Duurstede.