Door Jan Boone
In het laatste Strafblad wordt het onderwerp 'heilige huisjes' aangesneden. Het valt me op dat in alle bijdragen zowel door rechters als advocaten een toon van welwillendheid wordt gehanteerd, gelardeerd met hier en daar kritische opmerkingen. Met name de bijdrage van de rechters over de praktijk van de voorlopige hechtenis brengt mij ertoe de vraag aan de orde te stellen of rechters kritisch genoeg worden bezien.
Appels
Of om met de (wijlen) journalist Jacques van Veen te spreken: zijn zij de appels in de mand die voortdurend met de grootste zorg moeten worden bekeken. Ik kan mij niet voorstellen dat in heel veel gevallen door advocaten hoofdschuddend wordt stilgestaan bij uitspraken van rechters. Het idee dat wij openlijk kritiek uitoefenen op rechters nog moet worden geslecht. Ik aarzel ook omdat er veel voortreffelijke rechters zijn zodat het aantal dat zich herhaaldelijk misdraagt, dan wel uitspraken doet die voor de verdachte onbegrijpelijk zijn en voor de advocaat niet aan de verdachte zijn uit te leggen, klein is.
Schuld
Het is ook niet toevallig dat een rechter zoals Janssen in Rotterdam geen enkele moeite heeft zich uit te laten over de gang van zaken met betrekking tot de voorlopige hechtenis. Hij kan zich dat op grond van zijn reputatie gemakkelijk permitteren, doch er zijn ook rechters bij waarvan ik denk dat ze consequent uitgaan van de schuld van verdachte.
Schofferen
Recentelijk heb ik de president van het gerechtshof in Arnhem een brief geschreven met het verzoek een raadsheer in het hof te onderhouden over het feit dat hij mij ter zitting bij herhaling schoffeerde. Al even sterk heb ik die neiging bij een drietal raadsheren in het gerechtshof te Arnhem die recent een jongen, die door de rechtbank werd veroordeeld tot 5 jaar gevangenisstraf en hem vrijspraken voor een deel van de tenlastelegging maar hem vervolgens 4 jaren waarvan 6 maanden voorwaardelijk oplegden.
Minder bewijs, minder straf
Op het oog lijkt dat derhalve een strafvermindering als gevolg van een geringere bewezenverklaring. Het tegendeel is echter waar gezien het systeem. Immers, bij 5 jaren dat is 60 maanden dient hij met aftrek van de V.I. 40 maanden detentie te ondergaan. Door hem nu 4 jaren, dat is 48 maanden, waarvan 6 voorwaardelijk op te leggen, moet hij 42 maanden ondergaan, 2 maanden meer dus. Immers, bij een deel voorwaardelijk wordt geen V.I. afgetrokken. Het valt naar mijn oordeel niet te ontkennen dat deze rechters van mening waren dat bij een geringere bewezenverklaring een geringere straf behoort. Zij besluiten daar ook toe, doch in feite is dat niet het geval.
Verbazing
Al even onbegrijpelijk is een beslissing van de rechtbank Groningen. Daar werd door de rechtbank 8 jaar opgelegd voor een schietpartij. De officier van justitie had 3 jaar geëist, omdat hij niet bewezen vond dat hier sprake was van poging tot moord. Uit de feiten en omstandigheden is ook volstrekt duidelijk dat de officier van justitie het bij het rechte eind had. Ik heb de zaak in hoger beroep overgenomen en heb met verbazing gelezen dat de rechtbank motiveerde dat 5 jaar meer dan geëist, noodzakelijk is.
Onbegrijpelijk
Dit onbegrijpelijk vonnis, heeft mij buitengewoon verbaasd. Onbegrijpelijk is dat de officier van justitie niet in hoger beroep is gegaan. Immers, een zichzelf respecterende officier van justitie, zou niet moeten accepteren dat de rechtbank voorbij gaat aan zijn uitvoerig gemotiveerde strafeis. Helemaal opmerkelijk is dat de advocaat-generaal bij het gerechtshof zich op het standpunt stelt dat er niets aan de hand is, doch dat hij zeker niet zal requireren tot 8 jaren, maar zeer wel begrijpt dat de officier van justitie niet in hoger beroep is gegaan. Ik vraag mij af of hier sprake is van cynisme. In ieder geval is een dergelijke beslissing niet uit te leggen aan de verdachte.
Inventariseren
Rechters die zich schuldig maken aan onbegrijpelijk gedrag niet bij naam en toenaam te benoemen is ook het overeind houden van een heilig huisje. Het zou goed zijn als iedereen die geconfronteerd wordt met dergelijk gedrag van rechters, dit aan mij zou melden, zodat ik kan inventariseren, of dit probleem niet alleen bij mij speelt.