In België kunnen openbaar aanklagers voortaan voor misdrijven waarop tot 20 jaar cel staat een deal sluiten met de verdachte. Dat heeft volgens de Belgische krant De Tijd minister van Justitie Annemie Turtelboom (Open VLD) besloten. De ‘minnelijke schikking’ in strafzaken in de Belgische wetgeving wordt uitgebreid. In een beperkt aantal gevallen was het al mogelijk om een geldsom betalen om een veroordeling te ontlopen.

Het was alleen mogelijk zolang het onderzoek in handen was van de aanklager en niet bij een onderzoeksrechter zat, en zolang het dossier nog niet voor een rechter was beland. De nieuwe wet maakt de schikking mogelijk op ieder moment, zolang er maar geen definitieve uitspraak van een rechter is, dus zelfs als de zaak in cassatie ligt bij het Hooggerechtshof.

In de nieuwe wet kunnen deals niet alleen in fraudezaken worden gesloten maar in gevallen van corruptie, computercriminaliteit, bepaalde gevallen van slagen en verwondingen, criminele organisatie (tenzij de bende geweld gebruikt), diefstallen (zonder geweld of bedreiging) en alle vormen van bedrog en oplichting.

Iedereen die een misdrijf heeft gepleegd, zowel mensen als rechtspersonen, mag voortaan de aanklager een schikking voorstellen. Dat kan voor misdrijven waarop tot 15 à 20 jaar cel staat. Ook de georganiseerde criminaliteit komt dus in aanmerking.

Volgens De Tijd zal de wetswijziging nog voor enige controverse gaan zorgen in België. Bijvoorbeeld over de scheiding der machten. De openbaar aanklagers krijgen immers alle touwtjes in handen om deals te sluiten en rechters komen buiten spel te staan.

Als de aanklager al tijdens een gerechtelijk onderzoek een deal will sluiten met een verdachte, ‘kan’ de onderzoeksrechter hooguit een ‘advies’ geven over de stand van zijn onderzoek. Meer niet. En als het proces al begonnen is, zullen de rechters niet mogen oordelen over de schikking zelf: of ze wel opportuun en proportioneel is. De rechters worden alleen geïnformeerd dat er een akkoord is en mogen alleen die formaliteit akteren.

De rondzendbrief gaat trouwens nog een stap verder. Als een rechter al een veroordeling heeft uitgesproken, zal de aanklager toch nog onder de straf mogen gaan die de rechter heeft uitgesproken.