Seriemoordenaar Koos Hertogs was de langst zittende gevangene van Nederland
Seriemoordenaar Koos Hertogs, de langst zittende gevangene van Nederland, had een gewelddadige jeugd. Hij werd op 16 december 1949 geboren in de Haagse Schilderswijk, als twaalfde van zeventien kinderen. Zijn ouders kwamen uit families van katholieke woonwagenbewoners. Koos’ vader was een straatventer die meestal in de kroeg zat. Zijn moeder werkte als schoonmaakster in het bordeel van haar zus.
Moeder stuurde de kinderen uit stelen, waardoor Koos al op zijn zesde in aanraking kwam met de politie. Toen hij acht of negen was, kreeg hij bij een vechtpartij een klap op zijn hoofd met een plank, waarbij een spijker in zijn schedel drong. Hij moest in zijn eentje naar het ziekenhuis, want moeder vond hem een aansteller.
Vanaf zijn puberteit ging Hertogs jeugdinrichting in en jeugdinrichting uit. Op zijn zestiende was hij al twee keer tot jeugd-tbs veroordeeld, zo onhandelbaar en extreem agressief was hij. ‘Het zal nooit meer beter worden met Koos’, waarschuwde een psychiater, ‘alleen maar slechter’. Dat bleek.
Hertogs, helblauwe ogen, 1 meter 90 groot en fors gebouwd, ging aan de slag als portier/uitsmijter in Haagse nacht- en seksclubs. Hij stond aan de deur van de Citybar, Pompidou, Palladium, Toys, de CandyClub, de Mayfair en talloze andere bars, clubs en illegale casino’s. Door nevenwerkzaamheden bouwde hij in de loop der jaren een imposant strafblad op: roofovervallen, diefstal, verkrachting, intimidatie, brandstichting, joyriding, geweldpleging, inbraak, overtreding van de wapenwet, poging tot doodslag, ontsnapping uit inrichtingen en gevangenissen, aanzetting tot prostitutie, gijzeling en zware mishandeling. Met moorden begon hij, voor zover bekend, in 1979. Het waren altijd meisjes en ze waren altijd jong.
Tialda Visser
Tialda Visser (12), geboren op Curaçao, volgde lessen op het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Ze was een tenger meisje met lang rood haar. Tialda verdween op vrijdag 11 mei 1979. Een sportvisser zag op maandag 14 mei haar lijk drijven in de Haagse Laakhaven. Tialda, zo bleek uit de autopsie, was seksueel misbruikt; haar onderlichaam was bewerkt met een scherp voorwerp. Er was een balpen in haar rechteroor geslagen. Ze was gewurgd en verdronken.
Hertogs: ‘Tialda Visser ging met een smoesje, heel makkelijk. Ze had haar tas laten vallen. Ik hielp haar met oprapen en begon over hondjes. Die wilde ze wel zien. Op de Zuidwal bracht ik haar naar het kamertje. Ze begon gelijk heel hard te schreeuwen. Ze ging mij dreigen. Op dat moment wist ik al: hier ga ik niet voor gepakt worden. Ik begon haar uit te kleden, maakte haar vast op het bed en propte een onderbroek in haar mond. Ik zei: ‘Als je rustig blijft, gebeurt er niks’. Ik heb haar tot ’s avonds boven gehad. Ik probeerde die Tialda te verdrinken in een teil met water en te wurgen. Ik weet niet of ze echt dood was toen ik voor de tweede keer haar keel dichtkneep. Later op de avond pleur ik haar in de Laak. Ik denk: nou ja, het is dood. Ik gooide het matras weg en maakte de kamer schoon.’
Emy den Boer
Op donderdag 3 april 1980 verdween Emy den Boer (18). Zij volgde een opleiding aan de Academie voor Lichamelijke Opvoeding in Den Haag. Ze werd voor het laatst gezien bij het Centraal Station. Het lichaam van Emy werd gevonden door kinderen die aan het spelen waren in de bossen bij Nistelrode (Brabant). Ze was bedekt met takken en bladeren. Haar onderlichaam was naakt. Het meisje was van korte afstand doodgeschoten. Ook was ze mishandeld.
Hertogs: ‘Ik zag haar lopen, om een uur of tien in de morgen, op het Westeinde. Ik zat in het koffiehuis. Toen ging de knop om. Ik lok haar mee met een kutsmoesje. Ik zei dat ik een plek moest vinden in de Boekhorststraat. Nou, die wist zij wel. Of ze me er heen wou brengen, begeleiden, weet ik veel. Dat was goed. Dus ze gaat met me mee om een zogenaamde video in een zogenaamd magazijn op te halen. Op de Zuidwal bleef ze op de helft van de trap staan. Die voelde wel nattigheid, die Emy. Op zolder had ik achter de vriezer een pistool liggen. Dus ik dreigde haar met het pistool. Ik zei: ‘Kom op’, weet je wel. En toen deed ze zó [trekt een minachtend gezicht – red.]. Dat is dat minderwaardige dat mijn moeder bij mij deed. Nou, en ik schiet zo. Emy den Boer schoot ik zomaar neer, overdag. Bij het eerste schot bleef ze nog staan. Ik denk: ik heb haar toch geraakt? Het tweede schot vloog dwars door haar lichaam heen. Dat kwam in de muur achter haar terecht. Ze lag op de trap. Ik heb haar naar boven gesleept. Toen leefde ze nog. Ik heb haar verrot gescholden. ‘Vieze del, waarom luister je niet!’ Waarschijnlijk had het toch met mimiek te maken. Ik heb toen een grote hutkoffer gekocht op de Hoefkade. ’s Avonds heb ik haar erin gelegd. Ben ik helemaal naar Brabant gereden. Daar heb ik het in de bosjes gelegd. Later bleek dat er bloed doorgelekt was, hele toestand. Ik heb toen de stoelen vervangen. En de banken. En de banden.’
Edith Post
Een kleine zes maanden later, op 29 september 1980, vroeg Edith Post (11) rond kwart over twee of ze even de klas uit mocht. Toen om half drie de rekenles begon, was ze nog steeds niet terug. Ediths stoffelijk overschot werd drie dagen later, op 2 oktober 1980, door een wandelaar aangetroffen in een meertje in de duinen, niet ver van de school. Haar schedel was ingeslagen. Een bebloede boomstronk lag vlakbij. Ze droeg sporen van wurging en had verwondingen aan haar gezicht en aan haar linkerhand.
Hertogs: ‘Ik heb die Edith van school meegelokt, gevraagd of ze meewilde. Jonge konijntjes kijken of zo. Een lulverhaal. Ja, dat wilde ze wel. Toen zijn we naar de duinen gereden. Ze had door dat het mis was. Ze wilde niet, maar we hadden een mes. Robbie Simons, die ik erbij had gehaald, had een mes, dat heb ik overgenomen. Ze gaf zich gewoon over, dat meisje. Ik hield haar vast terwijl Robbie zijn gang met haar ging. Robbie ging weg. Ik heb haar eerst geneukt. Toen heb ik haar laten pijpen. Opeens zei ze: ‘Waarom kijk je zo raar?’ Ik pakte een boomstronk en sloeg haar in één keer de hersens in. Dood. Je hebt ze geneukt, dan moet je er vanaf. Weet ik veel. Ik heb haar in het water gepleurd.’
Koos Hertogs was een paar dagen na deze moord al in beeld. Hij was bij de school gesignaleerd op de dag van Ediths verdwijning. Op vrijdag 3 oktober 1980 werd hij gearresteerd. Hij ontkende alle moorden, maar dankzij getuigenverklaringen en een grote hoeveelheid technisch bewijs, werd hij in 1982 veroordeeld tot levenslang.
In 2015 overleed Hertogs op 65-jarige leeftijd in het ziekenhuis.
Andere moorden
Hertogs werd in verband gebracht met een reeks andere moorden. Het ging om:
De moord in 1972 op de twaalfjarige Anita Pothuis uit Rotterdam.
De moord op de Limburgse Marjo Winkens (17) in 1975.
De moord op Maitrie Koeldiep (7), op 27 juni 1980 in Den Haag (hiervoor is later de plantsoenarbeider Harke Jager veroordeeld).
De moorden op Gun-Ingeborg Johannesson (18) en Ann Jönsson (19) in mei 1980 in Den Haag.
De moorden op twee Amsterdamse heroïnehoertjes, Thea Hulsman (in 1977) en Ingrid Deen (in 1978).
De moord op de zeventienjarige Riky Bartels uit Vierlingsbeek in juni 1977.
De moord op Angela Mangot (11) in oktober 1975.
De moorden op de vijftienjarige Wil Vervat en de even oude Lieke Snels.
Voor al deze zaken is Hertogs nooit officieel in staat van beschuldiging gesteld.
De citaten van Koos Hertogs zijn ontleend aan de drie uitzendingen die Peter R. de Vries aan hem wijdde in 2010 en aan de boeken Zuidwal van Sytze van der Zee en Haagse Penoze van Hendrik Jan Korterink.
