Soerel: principekwestie tegen efficiëntie

De officier van justitie was kort in de opsomming van de argumenten waarom Dino Soerel vanaf nu gewoon moet aanschuiven bij de andere tien verdachten in het liquidatieproces Passage. Ze zei het niet met zoveel woorden maar de gedachte van Betty Wind was dat Soerel is ondergedoken in 2006 omdat hij de bui al zag hangen: een paar medeverdachten waren aangehouden in verband met liquidaties. Als hij niet was ondergedoken was hij ook aangehouden, en dat wist hij heel goed.

door Wim van de Pol

Daarom kan, om redenen van proces-efficiëntie, Soerel gewoon meebehandeld worden en hoeven we geen rekening te houden met een krappe voorbereidingstijd in zijn zaak. ‘Soerel mag niet beloond worden voor zijn voortvluchtig zijn.’ Benedicte Ficq en haar kantoorgenoot Leon van Kleef hadden veel langer nodig om te protesteren tegen de – in hun ogen – sneltreinvaart waarmee de zaak-Soerel wordt voortgeprocedeerd. Ficq beschreef ‘schrik’ die haar cliënt had ondervonden op de dag zijn arrestatie (in zijn cel) voor tweevoudige moord. ‘Mijn cliënt was K.O. door de draaikolk waarin hij zich meegezogen zag worden.’ Uit protest was hij daarom bij de zitting van vandaag weggebleven, zei Ficq.

Rechtbankvoorzitter Frits Lauwaars leek zich wel te kunnen vinden in de overwegingen van proces-economie. Hij zei dat zijn ‘uitgangspunt’ is om het Soerel-proces ‘efficiënt’, maar ook een ‘fair trial’ te laten zijn. En ach, zei Lauwaars op zeker moment, ‘uw kantoorgenoten kennen iedere jota en komma van het Passage-dossier. U mag gerust weten dat wij enorme bewondering voor hun zaakkennis hebben.’ Lauwaars doelde op Nico Meijering en Marnix van der Werf die respectievelijk de Passage-verdachten Ali A. en Sjaak B. bijstaan. Kunnen zij niet een beetje helpen, vroeg Lauwaars. En bovendien: in Passage is bijvoorbeeld ook een schouw gehouden bij de woning van de vermoorde Kees Houtman met veel toestanden en beveiliging. ‘Moet die dan ook over?’

Daarop hief Ficq haar armen ten hemel: ‘Ik weet het niet’, riep ze uit. ‘Ik heb bijna niets van het dossier gelezen. Ik wil wel de mogelijkheid hebben alle verzoeken te doen in het belang van mijn cliënt, ook verzoeken die u niet prettig vindt.’ Ficq zei ook de mogelijkheid te willen hebben voor haar cliënt om eigen verzoeken inzake de kroongetuige Peter la S. te doen, mogelijk niet dezelfde als mede-verdachten hebben gedaan. ‘Mijn cliënt moet de mogelijkheid hebben al beslissingen die zijn gedaan inzake La S. terug te draaien.’

Ficq eiste daarom 10 maanden voorbereidingstijd, ook al omdat haar cliënt in het voorjaar 2011 zittingen in hoger beroep heeft in een heroïnezaak waarvoor hij bij verstek acht jaar cel kreeg, ‘een zeer omvangrijk dossier’. Hoe kunnen we verwachten dat zij en Soerel zich in een paar weken 500 ordners dossier en de zittingsverslagen van 64 dagen eigen maken van een proces dat al drie en een half jaar loopt, vroeg ze de rechtbank.

‘Mijn cliënt is de door de beoogde gang van zaken automatisch geschaad in zijn belangen’, zei Ficq.

De wens van de rechtbank om voort te maken in het toch al slepende proces is zeer begrijpelijk, ook al uit het oog van medeverdachten die toch eens moeten vernemen waar strafeis en vonnis voor hen op zullen uitkomen.

Maar het betoog van Ficq en Van Kleef heeft wel enige grond in het recht en het Wetboek van Strafvordering. Zo is het een recht van een verdachte om mee te kunnen doen in het vooronderzoek en die mogelijkheid heeft Soerel nu niet. De principiële kern waar de discussie om draait is het feit dat het Openbaar Ministerie Soerel, om moverende redenen, niet eerder bij verstek gedagvaard heeft. Daardoor heeft hij formeel gezien geen enkele reden gehad te vermoeden dat justitie hem voor Passage zou willen laten berechten. Die dagvaarding is pas vorige week gebeurd.

‘Die keuze van het OM destijds om hem niet bij verstek te dagvaarden mag nu niet ten nadele van mijn cliënt in deze procesgang gaan werken,’ zei Ficq.

De rechtbank doet vandaag of later deze week uitspraak over de verdere voortgang van het Passage-proces en de rol van Soerel daarin.

Justitie verdenkt Soerel van opdracht geven van de moord op Kees Houtman en Thomas van der Bijl en het leiden van een criminele organisatie en verder van het, tijdens zijn arrestatie in augustus, voorhanden hebben van twee valse paspoorten en een groot geldbedrag, waarvan hij had kunnen weten dat het crimineel geld was.