Vandaag, 31 augustus, is het precies 25 jaar geleden dat de toen 18-jarige studente Tanja Groen spoorloos verdween. Nooit is er van haar iets terug gevonden. Er zijn wel verschillende mogelijke daders in beeld geweest bij de politie. Een van hen was Willem Smulders, maar ook hij is nooit vervolgd voor de verdwijning van Tanja. 

Door Timo van der Eng

Dinsdagavond 31 augustus 1993. De Maastrichtse Studentenvereniging Circumflex geeft ter gelegenheid van de introductieweek een groot feest in de Herbenusstraat. Onder de talloze studenten bevindt zich ook de 18-jarige Tanja Groen. Kort daarvoor is ze vanuit het Noord-Hollandse Schagen verhuisd naar een kamer in Gronsveld, een klein plaatsje even buiten Maastricht. Ze gaat gezondheidswetenschappen studeren aan de Rijksuniversiteit Limburg.

Verkouden

Tanja voelt zich die avond niet helemaal top. Ze is verkouden, waarschijnlijk het gevolg van de koude en natte introductieweek in België waarin de studenten vooral buiten aan het werk zijn geweest: aardbeien plukken, hooien en boompjes planten. Anders dan haar zieke huisgenoot in Gronsveld, die naar zijn ouders is gegaan, besluit Tanja toch naar het feest te gaan. Normaal gesproken fietst ze altijd met haar huisgenoot naar de stad, nu vertrekt ze alleen. Ze belt eerst nog even vanuit een telefooncel met haar moeder om te zeggen dat ze die vrijdag naar huis komt.

De stemming op het feest in de soos van Circumflex is uitgelaten. Er wordt volop gedanst. Tanja draagt een blauwe spijkerbroek, een roze T-shirt met daarop in rode letters haar naam en zwarte schoenen met zilverkleurige clips.

Omstreeks middernacht vindt Tanja het genoeg; ze wil terug naar haar kamer in Gronsveld. Ze trekt haar donkerblauwe sportjack aan en stapt op haar zwarte damesfiets van het merk Cheesetown. Ze fietst door de Capucijnenstraat richting het Vrijthof en verdwijnt na ongeveer honderd meter uit het zicht. Voorgoed. Van Tanja Groen ontbreekt sindsdien elk spoor.

Ongerust

De verdwijning van Tanja wordt niet onmiddellijk opgemerkt. Haar medestudenten denken dat ze bij haar ouders in Schagen is, haar vader en moeder denken dat ze op haar kamer in Gronsveld verblijft. Op vrijdag 3 september verandert de wereld voor Corrie en Adrie Groen, de ouders van Tanja. Corrie staat om 14:00 uur die middag op het station van Schagen om zoals afgesproken haar dochter van de trein te halen. Maar Tanja komt die middag niet in Schagen aan.  Corrie en Adrie zijn onmiddellijk doodongerust. ‘Het paste helemaal niet bij Tanja om niets van zich te laten horen en afspraken niet na te komen’ vertelt Corrie. De ongerustheid neemt in de loop van de middag alleen maar toe als een medestudent naar de familie Groen belt met de vraag of Tanja thuis is.  De ouders van Tanja gaan vrijdagmiddag nog naar de politie in Schagen, die hen aanvankelijk probeert gerust te stellen, maar hen al snel doorverwijst naar de politie Maastricht. Corrie: ‘’s Middags op vrijdag hebben we  naar verschillende ziekenhuizen in Limburg gebeld, maar nergens een spoor van Tanja.’

Groot alarm

Op zondag 5 september – vier dagen na de verdwijning van Tanja – wordt er groot alarm geslagen. De politie van Maastricht start een grootschalige zoekactie. Familieleden, studenten en buurtbewoners helpen mee met zoeken. Tevergeefs, het massale speurwerk levert niets op. Nadeel is niet alleen dat het onderzoek laat is gestart, de overvloedige regen van de voorgaande dagen heeft ook alle mogelijke delicate sporen gewist.

Zedendelinquenten

Bij gebrek aan sporen richt het politieonderzoek zich op mogelijke daders. Die worden vooral gezocht in kringen van zedendelinquenten. In dezelfde periode dat Tanja spoorloos verdween waren verschillende vrouwen- en kindermoordenaars actief in Zuid-Nederland, België en Duitsland die uiteindelijk door de politie werden opgepakt. Sommigen zijn niet ondervraagd over de verdwijning van Tanja. Anderen weer wel, maar zij ontkenden betrokkenheid bij de vermissing van de studente uit Schagen.

Kalende, magere man

Iemand die door de politie serieus werd gerelateerd aan de zaak Tanja is Willem Smulders uit Geldrop. Een kalende, magere man van ongeveer 1,70. Met een criminele vader en alcoholistische moeder die uit de ouderlijke macht werden ontzet, werd de jonge Willem in verschillende kindertehuizen geplaatst. Al in zijn tienerjaren kwam Smulders in aanraking met de politie, onder andere vanwege diefstal en het plegen van seksuele handelingen met een klein kind.

In de jaren zestig trouwde Smulders. en kreeg hij drie kinderen. Zijn omgeving in Geldrop omschrijft hem dan als vriendelijk en hulpvaardig. Ondertussen hebben verschillende psychiaters en psychologen zich een ander beeld van Willem S. gevormd. Ze typeren hem niet alleen als impulsief, agressief en snel op zijn teentjes getrapt, ook beschouwen ze hem als seksueel gestoord. Het Pieter Baan Centrum concludeert later dat hij een dwangmatig persoon is, die vrouwen wil domineren en vernederen. Zijn gedrag wordt gestuurd door een seksueel onaangepaste fantasie.

“Geile Willem”

De rusteloze Willem Smulders is een man van twaalf ambachten en dertien ongelukken. Schipper op de binnenvaart, loodgieter, grafdelver, schoonmaker, aan de lopende band in een snackfabriek. De medewerksters van de snackfabriek noemen hem “Geile Willem”, omdat hij voortdurend over seks praat en dubbelzinnige opmerkingen maakt. In diezelfde fabriek ontmoet hij de 35-jarige Rienja Shewpersadsingh uit Eindhoven. De Surinaams-Hindoestaanse moeder van twee kinderen spreekt op 5 mei 1993 af met Willem Smulders. Daarna lijkt ze van de aardbodem verdwenen. Smulders wordt na de verdwijning van Rienja Shewpersadsingh twee maal opgepakt, mede omdat verschillende getuigen hem met de verdwenen vrouw hebben gezien. Maar de bewijzen zijn niet hard genoeg, bovendien ontbreekt er een stoffelijk overschot. Totdat eind 1993 een jachthond in de bossen van Veldhoven een ondiep, door dieren omgewoeld graf ontdekt waar een voet uitsteekt. Het blijken de stoffelijke resten van Rienja Shewpersadsingh te zijn, die door verwurging om het leven is gebracht.

Bloedspatten

Vervolgens raakt het onderzoek naar de dood van Shewpersadsingh in een stroomversnelling. In de auto van de verdachte worden bloedspatten gevonden. Forensisch onderzoek wijst uit dat het bloed van Rienja Shewpersadsingh is. Daar komt nog bij dat Smulders tijdens zijn voorarrest in het Huis van bewaring in Grave een gedetailleerde bekentenis doet aan een medegedetineerde, die dat vervolgens weer doorbrieft aan de rechter-commissaris. Uiteindelijk wordt Smulders in 1994 veroordeeld tot zes jaar cel plus tbs. 

Loodgieter

Smulders is eerder voor zedenmisdrijven op de radar geweest van de politie. Zoals bij de verdwijning in 1966 van de toen 23-jarige Annie Groen-Heijligers uit Eindhoven. De dag dat zij verdween uit haar flat – met achterlating van haar veertien maanden oude baby – is Smulders bij haar over de vloer geweest waar hij als loodgieter wat klusjes uitvoerde. De politie heeft Smulders indertijd gehoord, maar hij ontkende alle betrokkenheid.

Februari 1975 verdween de vijftienjarige Henny Maas uit Geldrop. Ze liep na een ruzie weg van huis en was van plan de nacht door te brengen in een jeugdhonk. Twee jongens die daar de volgende ochtend gingen kijken, vonden geen Henny, maar wel een briefje van haar, waarop stond dat ze bij Smulders was, de vader van het beste vriendinnetje van Henny. Maar Smulders verklaarde, zowel tegenover de jongens als later tegenover de politie, niets van een bezoek van Henny te weten.

Ook in de zaak van de 24-jarige Gerrie Schellekens uit Eindhoven dook de naam van “Geile Willem” op. Een maand na haar verdwijning in juni 1991 werd ze ontkleed en gewurgd gevonden in de bossen bij Vessem. Smulders kende Gerrie en getuigen hadden haar voor het laatst met hem gezien. Maar ook in deze zaak kon de politie niets bewijzen.

Fietsband

Smulders werd ook  in de verdwijningszaak van Tanja Groen tegen het licht gehouden. Het Eindhovense politieteam dat zich bezighield met de moord op Rienja Shewpersadsingh bracht een bezoek aan de ouders van Tanja in Schagen. Ze hadden in de auto van Smulders een profiel-afdruk van een fietsband gevonden en willen weten of dat profiel overeenkomt met dat van de fiets van Tanja. Adrie, die de fiets van zijn dochter helemaal had opgeknapt, voordat ze naar Gronsveld vertrok: ‘Ik had net nieuwe fietsbanden gekocht bij de Hema. Dat heb ik de politie uit Eindhoven ook verteld.’ Maar het blijft onduidelijk of het profiel van de Hema-fietsbanden  matcht met het profiel dat in de auto van Smulders werd gevonden.

Pot dicht

Toen Crimesite enkele jaren geleden voor het boek Cold Cases informeerde bij de politie uit Eindhoven over het onderzoek naar Smulders en zijn mogelijke betrokkenheid bij de verdwijning van Tanja , bleef de deur pot dicht: ‘U kunt de dossiers niet inzien. Bovendien ontbreekt ons de tijd om ons in deze zaak te verdiepen’ zo luidde de reactie van de politie.

Camping

Er zijn meer aanwijzingen dat Willem Smulders mogelijk iets te maken zou kunnen hebben met de verdwijning van Tanja. Uit onderzoek voor het boek Cold Cases van Crimesite bleek dat Smulders tijdens de verdwijning van Tanja op een camping in Valkenburg verbleef – op nog geen vijftien kilometer van Gronsveld. Dezelfde camping waar ook de familie Groen in de jaren tachtig een aantal malen vakantie vierde. Naar alle waarschijnlijkheid hebben ze gelijktijdig met Willem Smulders op de camping gestaan.

Kerfstok

Zelf suggereerde Smulders tijdens zijn verhoren dat hij meer op zijn kerfstok had dan alleen de moord op Rienja Shewpersadsingh: ‘Ik kan nu geen “ja” meer zeggen, omdat ik al die tijd tegen mijn vrouw en kinderen “nee” heb gezegd.’ En: ‘Op alle vragen die jullie stellen, kan ik antwoord geven. Soms denk ik, Wim, leegpompen. Schop het eruit. Ik weet zeker dat jullie nooit zo’n verdachte hebben gehad als ik.’ Tot een bekentenis van Smulders komt het echter niet.

Overleden

De auteurs van het boek Cold Cases spoorden Willem Smulders op in een tbs-kliniek. Ze zouden graag met hem willen spreken, maar de toen 74-jarige Smulders liet hen weten: ‘Ik ben nu zo ziek dat ik het echt niet op kan brengen om met u in gesprek te gaan’ zo schreef Willem Smulders. Hij is inmiddels overleden. 

(Dit artikel is een verkorte versie van het hoofdstuk over de verdwijning van Tanja Groen in het boek Cold Cases.)