Tarzan in de jungle

Door Jillis Roelse

Nog een paar nachten slapen en dan komt Willem Holleeder vrij. Dit nieuws over zijn vrijlating veroorzaakte direct een heftige storm van protest in de politiek. Men was verbijsterd. Volgens een lid van de SP-fractie leidde de vrijlating tot ‘onrust in de samenleving.’ 

 

De partij vroeg de minister van Justitie en Veiligheid om de Tweede Kamer direct over de gevolgen van de vrijlating informeren, en desnoods vertrouwelijk!

VVD-woordvoerder Jeanine Hennis twitterde: ‘Mmmm! Holleeder niet vervolgd in proces-Passage.’ Wat dat precies betekende, was niet helemaal duidelijk. Was zij hier nu wel of niet blij mee? Later bleek van niet. Ook zij was boos. Heel boos. Want waarom wordt Holleeder niet vervolgd voor de liquidaties in het Passage-proces?  Volgens haar ‘gaat het bij de liquidaties om een zaak die standhoudt bij de rechter.’

Het Kamerlid uitte in december ook al haar grote verontwaardiging, toen de gemeente Amsterdam met de Hells Angels een schikking had bereikt over het verlaten van hun terrein in Amsterdam. Ook dat was een schande, want volgens haar waren ‘rechtszaken tegen de club stukgelopen op vormfouten’ en clubleden ‘betrokken bij drugs-, wapen- en mensenhandel’.

Het is nog niet bekend wat minister Opstelten aan deze ‘schandalige kwesties’ allemaal gaat doen. Opstelten viel het afgelopen jaar erg op door te roepen dat de raketinslag op de rechtbank in Amsterdam ‘een aanval op de rechtstaat was’, maar hij vond het niet nodig om daarvoor direct naar de flink getroffen rechtbank in Amsterdam af te reizen (vanuit Den Haag een afstand van slechts 35 minuten).

Deze voorbeelden uit de media tonen onverbloemd aan dat veel politici het rechtskarakter van het strafrecht niet meer begrijpen. Of niet meer willen begrijpen, en dat is nog veel erger. Politici zijn de nieuwe publieke aanklagers. Zij beschuldigen zonder weerwoord via het journaal en via twitter. Maar géén van de genoemde politici heeft de betreffende strafzaken ooit bijgewoond.  Zij wonen überhaupt géén strafzaken (meer) bij. Liever boos bij het journaal en tegelijkertijd snoeihard bezuinigen op het rechtssysteem. De politiek gedraagt zich daarmee steeds meer als Tarzan in de jungle.

Wat de politiek zich niet lijkt te realiseren, is dat hun druk op ons rechtssysteem verwoestend zal gaan werken. Het water staat de rechters, de officieren van justitie en de advocatuur inmiddels aan de lippen. Een zeer goed raadsheer van een gerechtshof vertelde onlangs dat rechters een financiele vergoeding krijgen voor het aantal zaken die zij afdoen, officieren van justitie krijgen juist een vergoeding om de zaken die zij bij dezelfde rechters aanbrengen.

Dat levert een onhoudbare spagaat op, die de behandeling van strafzaken totaal geen goed doet. Rechtszaken worden steeds meer geperst in te strakke zittingsschema’s, waarbij voor de procesdeelnemers nauwelijks ruimte is om de zaak goed te behandelen en uitloop funest is. Voor de behandeling van veel strafzaken staat tegenwoordig slechts 20 minuten ingepland!

Voor de behandeling van al die strafzaken zijn er ook veel te weinig rechters. Ter vergelijking, per hoofd van de bevolking heeft Duitsland drie maal zo veel rechters als Nederland. Voor 2011 was is er in Nederland slechts budget om 1 klasje van ongeveer 25 nieuwe rechters op te leiden (!).

Ondanks deze draconische bezuinigingen eist de politiek wel steeds meer datzelfde rechtssysteem. Nieuwe strafbaarstellingen, het verhogen van strafmaxima en het invoeren van minimumstraffen. Er spreekt een akelig wantrouwen uit naar onze rechtspraak. Dat wantrouwen is volkomen raar, want Nederlandse rechters behoren inmiddels tot de top van zwaarst straffende rechters van Europa!

Bovendien levert die nieuwe wetgeving niets op. Zo blijken in Engeland en de Verenigde Staten die minimumstraffen niet te werken en komt de politiek er juist op terug. Door de invoering van minimumstraffen zitten de gevangenissen daar namelijk tjokvol. Dat vergt een gigantisch budget. Men geeft in sommige staten van de V.S. inmiddels meer uit aan de gevangenissen dan aan zorg en onderwijs. Gelukkig ziet de politiek daar nu in dat mensen minder lang en minder snel in de cel moeten en kijkt men meer naar andere straffen, zoals in Engeland het succesvolle community service order.

In Nederland dreigt ons rechtssysteem in een snelkookpan te worden gestopt. Het resultaat wordt een regelrechte smurrie van cosmetische wetgeving, die de rechterlijke oordeelsvrijheid ten onrechte beknot en efficiency boven waarheidsvinding plaatst. Kijken wie dan ineens niet meer zo gretig twittert?

mr. Jillis Roelse
strafrechtadvocaat in Amsterdam