In het onderzoek naar de vermeende criminele organisatie rond Danny K. en Dick Vrij heeft de recherche ook vele tientallen gesprekken met journalisten uitgewerkt en zelfs gebruikt om verder inzet van opsporingsmiddelen aan te vragen en om verdenkingen te onderbouwen. Dat mag niet. De bron van een journalist moet volgens jurisprudentie beschermd zijn.

Door @Wim van de Pol

Het was maar een enkel argument in het langdurige pleidooi dat de advocaten Jan-Hein Kuijpers en Inez Weski vorige week voor de Haarlemse rechtbank hielden in de zaak van hun cliënt Danny K.. Het uitwerken van gesprekken die K. en Dick Vrij hadden met journalisten droeg volgens Weski bij aan de noodzaak het Openbaar Ministerie niet ontvankelijk te verklaren omdat het op een reeks van punten de regels zou hebben geschonden.

Schaamteloos

Weski haalde 18 gesprekken aan met journalisten die in het dossier waren terechtgekomen. Het was niet zo dat de nummers van de journalisten waren getapt maar de gesprekken waren wel geheel uitgewerkt en weergegeven en de recherche had ook informatie uit de gesprekken ingezet om machtigingen voor opsporingsmiddelen aan te vragen zoals verlenging van  voor telefoontaps op Vrij en K.. ‘Het gaat maar door. Ik noem maar hier een miniem aantal van de vele gevallen. Allemaal gesprekken met geheimhouders en schaamteloos uitgewerkt en ter onderbouwing van zaaksdossiers en opsporingsmiddelen gebruikt’, zei Weski ter zitting.

Van den Heuvel

Het zijn gesprekken die zijn gevoerd in de periode 2010-2014. De journalisten in kwestie zijn John van den Heuvel van De Telegraaf, Gerlof Leistra van Elsevier, Wouter Laumans en Stan de Jong van Nieuwe Revu, Mylène de la Haye en Bas van Hout van Panorama en paparazzi-fotograaf Edwin Smulders. Volgens Weski leidde de politie uit een telecomcontact af dat verdachte Willem Holleeder op 13 april 2013 in een restaurant van het Okura Hotel had afgesproken met John van den Heuvel van De Telegraaf en zette daar ook prompt een observatieteam op. Bij dergelijke inzet proberen rechercheurs standaard, indien mogelijk, gespreksfragmenten op te vangen om die vervolgens te verbaliseren, maar dat lijkt in dit geval niet te zijn gebeurd.

Europese Hof

Het probleempje wat Weski hiermee aankaartte is dat dit niet mag. Ook gesprekken waarin journalisten aan het woord komen in gesprek met verdachten en waarin niet zelfstandig de journalist wordt getapt vallen onder de geheimhouding. Daarover heeft het Europese Hof zich in meerdere uitspraken over uitgelaten. In Nederland speelt dit ook nog in cassatie in de zogeheten AIVD-zaak waarin een Telegraaf-journaliste over de tap bleek te komen. De Advocaat-Generaal bij de Hoge Raad heeft in zijn advies al geschreven dat hij van mening is dat dit onder geheimhouding van de journalist valt. En ook in de binnenkort te verwachten nieuwe wet over bronbescherming van journalisten staat dit zo opgeschreven.

Niet waar

De bronnen van journalisten moeten te allen tijde beschermd zijn omdat het in de democratische rechtsstaat noodzakelijk is dat bronnen zich vrij moeten voelen met journalisten te spreken, zo is de mening van de Nederlandse wetgever en de hogere rechters in Europa. Dus ook wat een verdachte zegt als hij de bron van een journalist is moet vallen onder de geheimhouding en deze inhoud mag niet worden gebruikt door justitie. Een zwaarwichtig punt waar de officieren van justitie donderdag voor de Haarlemse rechtbank bij repliek lichtvoetig overheen stapten en geen woorden aan vuil maakten, behalve dan de opmerking dat journalisten in deze situatie niet zouden vallen onder de geheimhouders. Weski tegen Crimesite: ‘Ze gaven nul komma nul inhoudelijke reactie op allle door mij aangedragen jurisprudentie. Het enige dat ze zeiden was gewoon niet waar.’