Mensen met een buitenlandse achtergrond ondervinden dat ze vaker gecontroleerd zijn door de politie dan mensen met een Nederlandse herkomst. Ook vinden ze minder vaak dat de politie hen toen rustig, respectvol en correct heeft behandeld. Hun uiterlijke kenmerken waren reden voor een controle, zo denken ze. Deze gegevens blijken uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

180.000 Nederlanders

De gegevens komen uit de Veiligheidsmonitor, dat is een tweejaarlijkse enquete waarbij mensen worden bevraagd over slachtofferschap van criminaliteit en veiligheidsbeleving. In 2023 hebben ruim 180.000 Nederlanders van 15 jaar of ouder aan dit onderzoek deelgenomen. In 2023 zijn voor het eerst vragen over politiecontroles gesteld.

Tweede generatie

In 2023 zei 8 procent van de mensen met Nederlandse herkomst dat ze in de afgelopen twaalf maanden gecontroleerd zijn door de politie. Bij mensen die buiten Nederland geboren zijn was dit 9 procent.

Bij de tweede generatie (zelf geboren in Nederland, met ouder(s) in het buitenland) is dat met 11 procent het hoogst. Vooral mensen met in Marokko, Turkije of Suriname geboren ouder(s) gaven dit relatief vaak aan.

Jonge mannen

Jonge mannen worden het vaakst door de politie gecontroleerd. En bij de tweede generatie jonge mannen met in Marokko, Turkije of Suriname geboren ouder(s) gebeurt dat het vaakst.

32 procent van de Nederlands-Marokkaanse jonge mannen (15 tot 25 jaar) is naar eigen zeggen de afgelopen twaalf maanden door de politie gecontroleerd. Van de jonge mannen met Nederlandse herkomst gaf 21 procent aan door de politie te zijn gecontroleerd.

Reden controle

De reden voor een politiecontrole was vaker onduidelijk bij mensen met een herkomst buiten Nederland. De meeste mensen die gecontroleerd zijn, zeiden dat de politie hen (bij de laatste keer) vertelde waarom dat was (86 procent).

Bij de gecontroleerde mensen met een herkomst buiten Nederland was dit lager: 78 procent was verteld wat de reden voor controle was.

Minst vaak correct behandeld

De meerderheid (80 procent) van de mensen die zijn gecontroleerd zei dat de politie hen bij de laatste controle rustig, respectvol en correct heeft behandeld. Bij de Nederlands-Turkse tweede generatie vindt maar 62 procent dat de politie hen tijdens de laatste controle rustig, respectvol en correct heeft behandeld.

Bij de Nederlands-Marokkaanse en Nederlandse-Surinaamse tweede generatie was dat respectievelijk 66 en 70 procent.

Huidskleur

Volgens 9 procent van de mensen die zijn gecontroleerd door de politie was hun afkomst, huidskleur of uiterlijk een reden voor de controle. Van de mensen met een Nederlandse herkomst dacht maar 4 procent dit.

Mensen van de Nederlands-Marokkaanse tweede generatie zeiden het vaakst te vermoeden dat afkomst, huidskleur of uiterlijk een rol heeft gespeeld bij de controle (35 procent). Bij de tweede generatie met ouder(s) geboren in Turkije of Suriname was dit 31 procent.