Door Jillis Roelse

Ramon (43) en Santosia (40) Camron hebben niets met misdaad. Geen van hen is ooit eerder bij strafbare feiten betrokken geweest, ze hebben geen strafblad. Ze werken allebei hard voor de kost. Het echtpaar heeft twee vrolijke kinderen van 11 en 14 jaar oud, die naar school gaan. Ook zorgen Ramon en Santosia allebei voor hun ouders. Waarom zaten juist deze mensen dan in totaal 32 dagen vast?

Het antwoord is even simpel als schokkend: voor helemaal niets. Nee, dat laatste is niet helemaal waar. Ramon en Santosia Camron zaten 32 dagen ten onrechte vast, omdat 1 officier van justitie en 4 rechters gewoon niet geloofden, dat je werkelijk onschuldig kunt zijn.

Uitvaart

Eind juli vlogen Ramon en Santosia naar Suriname voor de uitvaart van de broer van Ramon. Op 8 augustus landen Ramon en Santosia weer op Schiphol en kwamen, vanwege het land van hun vertrek, in een zogeheten 100% controle terecht. Ook de eilanden van de Nederlandse Antillen en Aruba vallen onder deze supercontroles van de marechaussee en de douane.

Risico-landen

Die controles treffen altijd doel. Bij iedere vlucht vanuit deze ‘drugsgerelateerde risico-landen’ wordt een aantal mensen gearresteerd. Dat zijn vaak de stakkers die met gevaar voor eigen leven bolletjes slikken en al tijdens hun vlucht door de cabin crew genoteerd worden, omdat zij niet of nauwelijks drinken of eten. Maar het zijn ook de mensen die wat geraffineerder smokkelen door bijvoorbeeld hun shampoo te mengen met cocaïne, de luiers van hun kinderen te voorzien van drugs, of zakken met snoepjes mee te nemen waarvan de cocaine met de ingredienten is opgelost. De smokkelvoorbeelden zijn legio, de controles zijn altijd raak.Toch?

Positieve kleurreactie

Het echtpaar Camron had in Suriname tubes met gezichtscreme gekocht, die Santosia gebruikt voor haar huidproblemen. Deze tubes werden tijdens de controle getest met een zogeheten MMC-cocaïnetest. Dat is een soort predictor stick. Krijg je een bepaalde kleur, dan wijst dit op cocaïne. Tot verbijstering van Ramon en Santosia gaf de uitslag een ‘positieve kleurreactie’. Ramon en Santosia werden direct gearresteerd op verdenking van internationale drugssmokkel, uit elkaar gehaald, gevisiteerd en apart vastgezet in het cellencomplex in Schiphol.

Bonnetjes

Vanaf hun allereerste verhoren gaven zij beide, en onafhankelijk van elkaar, aan helemaal niets te maken te hebben met drugssmokkel. Ze vertelden waar, wanneer en waarom zij deze crème hadden gekocht. Santosia liet zelfs de bonnetjes zien van de winkel waar zij haar crèmes had gekocht. Zij vertelden over thuis, over hun kinderen, hun banen, hun ouders. Maar wat zij ook in hun verhoren zeiden, het maakte niets uit. De testuitslag was immers toch duidelijk?

Wanhopig

Ook bij de rechter-commissaris ontkenden Ramon en Santosia, en inmiddels wanhopig, dat zij niets wisten van welke drugs dan ook. Maar dat maakte voor de rechter-commissaris niets uit. De testuitslag was toch duidelijk? Op de tafel van de rechter lag een dikke stapel dossiers van heel veel andere mensen die ook waren gearresteerd voor drugssmokkel.

90 dagen

Een kleine twee weken hierna verschenen Ramon en Santosia voor de raadkamer van de rechtbank in Haarlem. Een raadkamer bestaat uit 3 rechters, die moeten beslissen of er genoeg redenen zijn om iemand nog langer in voorlopige hechtenis te houden. Ondanks hun inmiddels schreeuwende verklaringen dat zij NIETS met drugs van doen hadden, oordeelden deze 3 rechters dat 90 (!) dagen verlenging van de voorlopige hechtenis terecht was. De testuitslag was immers toch duidelijk?

Huidcrème

Een paar weken verder testte het Nederlands Forensisch Instituut de crème. En uit deze, wetenschappelijk gewaarborgde, testen bleek dat de huidcreme, gewoon huidcrème was. Er had nooit drugs ingezeten. Voordat het Openbaar Ministerie dit rapport had gelezen, gingen er weer een paar dagen overheen voordat Ramon en Santosia terug naar huis mochten, thuis waar hun kinderen door opa en oma meer dan een maand waren opgevangen.

4783

Het verhaal van Ramon en Santosia Camron staat niet op zichzelf. Er is iets fundamenteels en griezeligs mis met de toepassing van de voorlopige hechtenis in Nederland. Alleen al in 2012 ontvingen 4783 mensen een schadevergoeding, omdat zij ten onrechte vast hadden gezeten. Dat toont opnieuw aan dat voorlopige hechtenis te snel, te gemakkelijk en te lang wordt toegepast. Hier moet iets snel en wezenlijks aan veranderen. Te beginnen met de blijvende bereidheid op Schiphol om naar mensen te blijven luisteren, zonder automatische piloot en vooringenomenheid, en zich te realiseren dat tussen die hele stapel van zaken waarin het bewijs wel rond is, misschien iemand zit die het inderdaad niet gedaan heeft. We beginnen vandaag!

mr. Jillis Roelse is strafrechtadvocaat bij Roelse & Takens Advocaten te Amsterdam