Wat bezielde dominee Frank J.? (#2)

Frank J. vermoordde zijn partner Dick Piersma door hem meerdere malen met een bijl op zijn hoofd te slaan terwijl het slachtoffer lag te slapen. De twee dominees uit het Gelderse Ubbergen, bij Nijmegen, hadden al sinds 1975 een gelukkige relatie. Waarom moest Dick Piersma toch eerder het leven laten en in welke mate is Frank J. daar echt verantwoordelijk voor?

Door @Michael de Hoogh

Het kan niet anders dan dat de 55-jarige Frank J. volledig gestoord was in de periode van de moord. Het was een eenmansactie van een doorgedraaide gek. Dat zijn de eerste reacties die je hoort nadat duidelijk is geworden wat er die nacht in september 2012 is gebeurd. Frank J. zei echter tijdens de zitting in de rechtbank in Arnhem dat hij er toentertijd goed over had nagedacht en er was maar een oplossing: zijn partner Dick Piersma moest dood en hij wist echt wel waar hij mee bezig was.

Ziek

Frank J. was ten tijden van het delict onder behandeling van een psychiater en slikte medicijnen. Hij was vaak depressief en volgens de deskundigen van het PBC was hij dat achteraf al jaren. Dat ging zelfs zover dat de deskundigen aan manische depressiviteit denken. Frank J. wordt omschreven als een persoon die graag de controle over zijn eigen leven heeft. Een man die zich jarenlang vrolijker heeft voorgedaan dan dat hij daadwerkelijk was.

Een man met een ernstige depressieve stoornis. Dat heeft onder meer te maken met zijn opvoeding en ontwikkeling als persoon. ‘Hij zal dan ook intensief en langdurig behandeld moeten worden’, zei een van de deskundigen vrijdag in de rechtbank.

Waarom Dick?

Dat Frank J. zijn partner Dick Piersma heeft vermoord, staat niet meer ter discussie, maar waarom moest Dick dood? Als we Frank J. op zijn woord moeten geloven zijn er verschillende oorzaken die er samen voor hebben gezorgd dat zijn partner dood moest. J. had verlatingsangst en nadat zijn partner naar het Franse Taize – een soort toevluchtsoord voor gelovigen – was gegaan en zei dat hij beter daar had kunnen blijven, werd het hem allemaal teveel.

Frank J. was er klaar mee. Hij wilde uit de malle molen van het alledaagse leven. J. wilde rust. Hij koos ervoor om zijn partner te doden, zodat Dick geen verdriet had als J. zelfmoord zou plegen. De officier van justitie vroeg zich af of het geen jaloezie was, want Dick had alles goed voor elkaar en stond gelukkig in het leven, maar dat is volgens J. zeker niet het motief. Helemaal duidelijk zal het waarschijnlijk nooit worden.

Spijt!?

Dick Piersma is in de nacht van vrijdag 28 op zaterdag 29 september vermoord. Die zaterdag zouden ze samen op vakantie gaan en vrijdags hadden ze nog een leuke dag samen terwijl ze onder meer naar het museum in Nijmegen waren gegaan. Maar al die tijd wist Frank J. al dat hij zijn partner ging vermoorden. Dat moest. Het was volgens hem ook goed, net zoals er ook abortus wordt gepleegd door sommige mensen. J. was zich er wel van bewust dat hij een misdaad zou gaan plegen, maar hij was toch geen misdadiger?

Achteraf, na ontelbare sessies in het Pieter Baan Centrum (PBC), denkt Frank J. daar anders over. Hij vindt het verschrikkelijk wat er is gebeurd. Had hij het allemaal maar anders gedaan. ‘Was ik maar hulp gaan zoeken. Ik heb zoveel mensen verdriet gedaan met mijn daad’, zei J. vrijdag, terwijl hij zelf ook emotioneel werd.

Hij kan zich nu ook niet meer voorstellen dat hij zijn partner op zo’n brute wijze heeft vermoord. Frank J. is volgens het PBC-rapport sterk verminderd toerekeningsvatbaar. J. is dus niet helemaal verantwoordlijk voor zijn daad en moet snel, lang en intensief behandeld worden.

Tien geboden

Tijdens het spreekrecht van de slachtoffers wisten de drie zussen van Dick Piersma de hele zaal stil te krijgen. Het waren emotionele toespraken in de Arnhemse rechtbank, maar een zus moet Frank J. wel erg geraakt hebben met haar woorden. ‘Een van de tien geboden is: Gij zult niet doden’, zei ze vrijdag.

Het laatste woord was aan de verdachte zelf. Hij maakte daar gebruik van. Na eerst de officier van justitie op zijn plaats te hebben gezet en ook nog refereerde aan uitspraken van onze Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie Fred Teeven (ook werkzaam geweest als OVJ) over gedetineerden, zei hij tot slot: ‘Ik heb een uitspraak van Martin Luther King. Woorden van je vijand zul je snel vergeten, maar de stilte van je vriend, zal altijd bij je blijven.’