De Colombiaanse regering en rebellenbeweging FARC bereikten deze week een doorbraak in de vredesonderhandelingen in Havana, op Cuba. De Colombiaanse president Juan Manuel Santos schudde de hand van FARC-leider Rodrigo Londono. Maar het is nog niet helemaal zeker dat er werkelijk vrede komt. Het hete hangijzer heet cocaïne.   

Door @Wim van de Pol

De leiding van de FARC en de Colombiaanse president spraken af dat er binnen zes maanden een afgeronde deal moet zijn. Dan kan er een amnestie komen voor de FARC-strijders, een waarheidscommissie en schadevergoeding voor slachtoffers en speciale rechtbanken om voormalige strijders en (ex-)militairen te berechten die misdaden hebben gepleegd. De strijd tussen de FARC en het Colombiaanse leger heeft sinds 1964 aan zeker 220.000 mensen het leven gekost.

“Politiek misdrijf”

In de zes maanden moeten de partijen nader spreken over een wapenstilstand. Een achterliggend – nog niet opgelost probleem – is niet genoemd door de partijen in de gezamenlijke verklaring. Dat is de belangrijke vraag wat er moet gebeuren met de inkomsten die de FARC haalt en heeft gehaald uit de handel in cocaïne. En ook om de vraag of FARC-leden amnestie krijgen voor betrokkenheid bij coke-handel. Dat zou kunnen, mits dat als een “politiek misdrijf” wordt gezien. Voor “politieke misdrijven” zal de regering amnestie verlenen, zo staat in het principe-akkoord. De Colombiaanse Hoge Raad oordeelde vorige week dat onder voorwaarden ook drugshandel als “politiek misdrijf” kan worden gezien.

200 miljoen

De FARC moet dan wel aantonen dat de drugswinsten geheel naar politieke doeleinden zijn gegaan en dat is moeilijk. Er zijn personen binnen de FARC die zich persoonlijk hebben verrijkt. De FARC verdient op verschillende manieren aan de cokehandel. De beweging heft “belasting” bij boeren, tussenhandelaren, producenten van cocaïne-pasta en anderen die binnen hun gebieden opereren. De beweging heeft ook zelf cocaïne laten produceren, en er rechtstreeks aan verdiend. Er zijn schattingen dat in gebieden van de FARC jaarlijks 200 miljoen dollar is verdiend met cocaïne-productie. Een andere geldstroom waar de FARC zijn activiteiten mee heeft gefinancierd is afpersing. Ook hiervoor geldt dezelfde vraag als voor de drugsfeiten. Het zijn pijnlijke vragen voor met name de FARC, die binnen zes maanden moeten worden beantwoord.