Door Wicher Wedzinga

Toen Hans Westenberg nog rechter was ontving hij via het bedrijf van zijn echtgenote juridische opdrachten van het advocatenkantoor Houthoff Buruma. Hij werd voor zijn financiële adviezen riant betaald. Het zou gaan om een totaalbedrag van ongeveer 70.000 euro. Te gek om los te lopen natuurlijk. Een advocatenkantoor dat een rechter inhuurt en een rechter die zich op een slinkse wijze via het bedrijf van zijn echtgenote laat betalen.

Voor Deken Germ Kemper reden om Houthoff Buruma voor de tuchtrechter te slepen. Niet vanwege “omkoping”, zoals wel wordt gesuggereerd, maar omdat de integriteit van de advocatuur in het geding is. En in dit geval ook de integriteit van de rechterlijke macht. Het kantoor zal met zijn adviseur nog regelmatig in de rechtszaal hebben gezeten. Dan ging het, naar ik aanneem, om andere zaken, maar niettemin.

Misschien nog wel het meest “opvallend” is dat er van de zijde van de zittende magistratuur nimmer iets is ondernomen. Niets tegen de rechtbank, die het misschien wist en tolereerde of in ieder geval niet controleerde. En ook niet tegen hun toenmalige confrère Westenberg. Het woord opvallend is natuurlijk een eufemisme. Het stinkt. En het vraagt om nader onderzoek. Zou de slappe hap die zich Raad voor de Rechtspraak noemt, hierin aanleiding zien stappen te zetten? Het zou mij verbazen.

Corruptie

Steeds duidelijker wordt dat in ons paradijselijke Nederland de adamsappel niet ver te zoeken is. Het gevaar voor corruptie is veel groter dan altijd in officiële, overigens nietszeggende, lijstjes wordt gesuggereerd. Corruptie kent vele verschijningsvormen. En in ons land dat zich er op voor laat staan een democratische rechtsstaat en verzorgingsstaat te zijn, is de burger van de wieg tot het graf in een wirwar van regels gewikkeld en overgeleverd aan een gesloten bestuurscultuur en een poldermodel, waar vriendjespolitiek eerder regel dan uitzondering lijkt te zijn.

Een ideaal land voor bepaalde vormen van corruptie. Een corruptie die dus niet alleen ons rechtssysteem ondermijnt. Een rechtssysteem waarbinnen het oncontroleerbare OM steeds meer de dienst uitmaakt, de burgers zijn overgeleverd op aan incompetente regelhandhavers die tot overmaat van ramp ook nog eens te maken hebben met onduidelijke, ondoorzichtige regels die weer door beleidsmaatregelen worden doorkruist en al met al willekeur veel mensen tot wanhoop drijft.

Een rechtssysteem met een tuchtrechtsysteem dat vaak als een doofpot werkt en een gesloten cultuur van advocaten, rechters en officieren van justitie. Bovendien laat de journalistiek en meer in het algemeen de media dat het na om goed onderzoek naar de kwaliteit van de rechtspraak te doen en drijft de politiek de rechters, zoals advocaat Jan Boone onlangs terecht stelde, in de hoek waar de klappen vallen.

Verschijnsel Teeven

Een compliment voor Deken Germ Kemper, die de Houthoff-zaak voorlegt aan de Raad van Discipline. En het zoveelste teken dat het de hoogste tijd is dat rechters van zich af bijten. Laat de Raad voor de Rechtspraak nu eens de gang van zaken bij de rechtbank waar Westenberg werkte grondig en transparant analyseren. En laten rechters eens echt duidelijk maken dat de grens is bereikt. Het schrijven van een manifest om zich daarna door de Raad voor de Rechtspraak in slaap te laten sussen is te weinig.

Rechters worden steeds meer in een hoek gezet waar ze niet goed uit kunnen komen. Het vertrouwen in de rechter en de rechtsstaat – toegegeven het zijn grote woorden – wordt steeds meer ondermijnd, vooral op het punt van de strafoplegging. Probeer maar eens uit te leggen dat de straf aanzienlijk lager is dan de strafwens van het slachtoffer. Ik zie de koppen en de reacties in vooral De Telegraaf al voor me.

Het Verschijnsel Teeven, zoals Boone het in zijn column treffend noemde, is een gevaar voor de rechtsstaat. Van de politiek hoeven we vooralsnog weinig te verwachten. Populisme en opportunisme gaan daar hand in hand. En de media mogen zich dit alles voor een groot deel aanrekenen. Er woedt een veenbrand. Een alomvattende veenbrand, die niet alleen de justitiële keten raakt. Vroeger of later komt die tot een uitbarsting.

Wicher Wedzinga is voormalig raadsheer en universitair hoofddocent, strafrechtanalist, columnist/schrijver/blogger, law consultant.