De politie krijgt in grote zaken vrijwel altijd te maken met advocaten die hun cliënten gebruik laten maken van hun zwijgrecht. Voor de opsporing is dit lastig, omdat verdachten vlak na hun aanhouding geneigd zijn informatie over een mogelijke misdaad te delen.

Foto is ter illustratie

Mondiger

Dit vertelt de Amsterdamse politieman Ton in de aflevering ‘Het politieprikbord’, van de podcast ‘De man met de microfoon’. Ton wordt in de podcast voorgesteld als de teamleider van TGO’s, teams die zich bezighouden met het oplossen van zware misdaden. In eerste instantie vertelt Ton dat verdachten ‘veel mondiger’ zijn geworden.

Verloren strijd

Maar direct na aanhouding is dat doorgaans niet zo, omdat advocaten er tegenwoordig bij moeten zitten, en bijna standaard adviseren van het zwijgrecht gebruik te maken. Over het feit dat verdachten niet meteen na hun aanhouding meer verhoord mogen worden, zonder advocaat, zegt teamleider Ton: ‘Dat is een strijd die wij verloren hebben. ‘Ook al gaat iemand meteen praten, je moet hem wijzen op het recht van een advocaat. Ook al zegt hij “ik wil geen advocaat”, in ons soort delicten moet hij een advocaat krijgen.’

Glas

Ook met het feit dat de advocaat letterlijk bij verdachten zitten, is Ton minder blij: ‘Ik heb het liefst dat ze achter glas zitten, en dat het daarbij wel in het belang van hun cliënt wordt opgenomen, in plaats van dat ze erbij gaan zitten en dat ze deze adviseren om zich te beroepen op hun zwijgrecht. Soms zeggen advocaten tijdens het verhoor – want wij mogen natuurlijk wel vragen stellen – wel drie keer dat ze moeten zwijgen. Of ze gaan met hun pen zitten tikken om aan te geven dat verdachten hun mond moeten houden.’

Irritant

Ton vindt dat irritant: ‘Want het lijkt mij dat als je iets niet gedaan hebt, dat je dan je verhaal juist gaat vertellen.’ Het kan zelfs in het belang van de cliënt zijn, volgens hem: ‘We hadden een keer een geval van een mevrouw waarvan we al dachten dat ze onschuldig kon zijn. Maar toen ze geadviseerd werd te zwijgen, konden we dat niet checken. En moest ze langer in bewaring blijven. Als je dat dan achteraf met de advocaat bespreekt, zegt hij: ‘Ik weet in het begin niet of de cliënt mij de waarheid vertelt en het belang van een cliënt is mij heilig. En als hij het wel gedaan zou hebben, dan is zwijgrecht in het begin waar je het verst mee komt.’

In reactie op dit stuk zegt politieman Ton aan Crimesite:

Helaas is niet alles wat er gezegd is opgenomen in de podcast, waardoor een incompleet beeld kan ontstaan. Wat ik ook gezegd heb is dat advocaten onmisbaar zijn in het strafrechtsysteem en dat het zwijgrecht een groot goed is waar nooit aan getornd mag worden.

In de podcast, gemaakt door Chris Bajema, legt de politieman ook uit hoe de politie in de praktijk met protocollen en scenario’s werkt, en met coördinatoren op de plaats delict. En doorgaans niet met politieprikborden, zoals in misdaadseries vaak uitgebeeld.