De advocaten van Veysel Ü. willen dat hij voor de dodelijke schietpartij in een druk McDonald’s-restaurant in Zwolle, op 30 maart 2022 wordt veroordeeld voor doodslag en niet voor moord. Verder vragen ze de rechtbank er rekening mee te houden dat hij jarenlang in angst heeft geleefd voor de familie van de slachtoffers, de Zwolse broers Hüseyin en Ali Torunlar. Volgens de advocaten kan uit de dossiers blijken dat deze familie jarenlang mensen voor miljoenen ongestraft heeft afgeperst.

Door @Wim van de Pol

Voorafgaand aan de inhoudelijke behandeling voor de rechtbank in Zwolle heeft Veysel Ü. wel verklaringen afgelegd en heeft hij ook meegewerkt aan een onderzoek in het Pieter Baan Centrum naar zijn geestelijke gezondheid.

Maar deze week in de drukke rechtszaal, vol met nabestaanden was hij angstig. Dat is dat de reden dat hij zich bij de rechtbank op zijn zwijgrecht heeft beroepen, volgens zijn advocaten Esther Blok en Michel van Stratum.

Hij is er sinds zijn gruwelijke daad psychisch zeer slecht aan toe.

Doodslag

Het doodschieten van de broers was volgens de advocaten doodslag en geen moord.

Ü. had een afspraak in de McDonald’s met de slachtoffers Ali en Hüseyin Torunlar. Hij had geparticipeerd in een gezamenlijke investering maar nooit zijn geld teruggekregen. Ook daarna maakte hij nog grote bedragen over naar de familie Torunlar. In totaal ging het om een miljoen euro en nog een onbekend extra bedrag, mogelijk nog vele tonnen.

Wapen

Ü. ontkent niet met een wapen naar de McDonald’s te zijn gegaan. Hij was een wapen gaan dragen, omdat hij zich al enige tijd niet veilig voelde. Een belangrijke vraag die de rechters, voor de strafmaat, zullen moeten beantwoorden is of Ü. moorden pleegde of dat hij in een opwelling handelde. In dat laatste geval was het doodslag.

Advocaat Esther Blok: ‘Volgens jurisprudentie betekent het meenemen van een wapen, ook in conflictsituaties, niet dat er dus sprake is van voorbedachte raad.’ Hij had geen plan om de slachtoffers te gaan doden, zegt ze, anders dan de officier van justitie die uitgaat van moord en dertig jaar eiste.

Uit de loop van de gebeurtenissen blijkt volgens de advocaat ook niet dat hij zich gedurende enige tijd heeft kunnen beraden op het besluit te gaan schieten, ook een criterium voor moord.

Videobeelden

Met videobeelden zijn de laatste minuten voor de schietpartij te reconstrueren. Om 17.05 loopt Ü. rustig de McDonald’s binnen. Van 17.15 tot 18.00 zijn de drie met elkaar in gesprek. Dan staat Ü. op om koffie te bestellen. Vanaf het moment dat hij terug is bij het tafeltje met een bordje met een nummer ontbreken 13 seconden tot het moment dat uit reacties van publiek blijkt dat er wordt geschoten. In die 13 seconden heeft Ü. het bordje neergezet of laten vallen, zijn wapen gepakt en schietklaar gemaakt, en geschoten.

Zelf zei Ü. geen enkele herinnering te hebben, vanaf het moment dat hij met de koffie naar de tafel terugliep.

Succesvol ondernemer

Veysel Ü. was een succesvolle ondernemer, maar volgens advocaat Michel van Stratum is hij jarenlang bang geweest en heeft hij onder enorme druk gestaan. Oorzaak, volgens Van Stratum, zijn bedreigingen en afpersingen door de familie Torunlar.

In zijn pleidooi citeerde van Stratum uit politiedossiers waaruit blijkt dat ook anderen dan Veysel Ü. ernstige aantijgingen hebben gedaan tegen personen uit deze familie. Deze slachtoffers waren ook vermogende personen, van allerlei achtergrond.

Een van de genoemde slachtoffers is een zeer vermogende Zwolse vastgoedondernemer.

In deze zaken begon het eveneens met aanknopen van normale op het oog zakelijke relaties, waarna het langzaamaan tot afpersing kwam.

Zelfmoord

Een van die genoemde slachtoffers heeft volgens zijn weduwe zelfmoord gepleegd als gevolg van de bedreigingen en afpersingen. Zij heeft zich naar aanleiding van de publiciteit in de zaak van Veysel Ü. bij diens advocaat gemeld. Ze schreef: ‘De één is zo wanhopig dat hij zich heeft gedood uit wanhoop en de ander vermoord er twee uit wanhoop.’

Een andere man die zegt slachtoffer te zijn geweest zegt ‘miljoenen’ kwijt te zijn geraakt door afpersingen. Hij was kennelijk zo angstig over de familie dat hij begon te trillen en huilen tijdens een politieverhoor over zijn ervaringen.

Deze slachtoffers kenden Veysel Ü. niet. Desgevraagd in het onderzoek naar de dubbele moord in Zwolle ontkenden familieleden van Ali en Hüseyin Torunlar dat ze slechte relaties hadden met de personen die zeiden te zijn afgeperst.

Geen psychische stoornis

De advocaten van Veysel Ü. doen bij de rechtbank geen beroep op psychische overmacht als gevolg van zijn angst. Het Pieter Baan Centrum constateerde niet dat Ü. een psychische stoornis had tijdens zijn daad.

Wel is er sprake is van een psychotische aandoening, maar die komt waarschijnlijk door het zware detentieregime.

De advocaten zeggen te hopen dat de rechtbank rekening zal houden met de benarde situatie en de angst waar hun cliënt jarenlang in zou hebben gezeten, en minder straf op zal leggen.