Een opvallende column van juridisch redacteur en oud-hoofdredacteur van NRC-Handelsblad Folkert Jensma, afgelopen weekend in die krant. Jensma levert ernstige kritiek op bestuur en rechtspraak, inzake de Zwarte Piet-arrestaties, en de affaires Baybaşin en Demmink.

De praktijk

Jensma:

In Nederland mag je demonstreren zonder toestemming vooraf, zegt de grondwet. Je krijgt een eerlijk en doorgaans openbaar proces dat binnen een redelijke termijn wordt afgewikkeld. Je wordt alleen vervolgd als je ook echt de wet overtrad. Het zijn stevige beginselen van de rechtsstaat, maar de praktijk bleek deze maand minder hoogstaand.

Anti-Piet

Jensma betwijfelt ernstig of de arrestatie van zo’n tweehonderd anti-Piet demonstranten vorige week zaterdag legaal was. Alleen ingeval van gevaar voor ‘ernstige wanordelijkheden, rampen, zware ongevallen’ mag demonstratie worden verboden. Ook leek Jensma dat de arrestaties strijdig zijn met het legaliteitsbeginsel. Iedere burger moet weten aan welke regels hij zich moet houden. De demonstranten kregen bij aankomst door de politie een pas gedrukte noodverordening annex noodbevel in de handen gedrukt. Jensma noemt dat: de ‘botte bijl van een bang bestuur dat een loopje neemt met de wettelijke plicht om demonstraties te faciliteren en in plaats daarvan de facto een vergunningstelsel in het leven heeft geroepen.’

Baybaşin

Jensma ging ook in op de termijn van de behandeling in de zaak van Hüseyin Baybaşin, in 2002 tot levenslange celstraf veroordeeld. Een rechtelijke dwaling wordt in die zaak inmiddels niet uitgesloten. Baybaşin diende voorjaar 2011 een herzieningsverzoek in. Het wachten is nog steeds op het advies van de advocaat-generaal bij de Hoge Raad, die weer wordt uitgesteld. Jensma:

Deze week werd duidelijk dat het advies dit jaar niet meer komt. Dat is dus een behandeltermijn van meer dan vijf jaar. Is dit fatsoenlijk? Is dit menselijk, een fair trial? Nee.

Demmink

Jensma gaat ook in op de zaak van Joris Demmink, de gepensioneerde topambtenaar van Justitie. Het Openbaar Ministerie had al beslist om het onderzoek te staken en verzocht dat in een openbare zitting te mogen verantwoorden. Nu wil het gerechtshof in Arnhem, dat het onderzoek had bevolen de zitting besloten houden. Jensma:

De vervolging was destijds uitgelokt door de grote ophef over eventueel persoonlijk wangedrag, mogelijke corruptie en geheime deals met Turkije die Demmink zou hebben gesloten. Welke rechter met gezond verstand besluit dan om de zaak buiten de openbaarheid af te sluiten? Zo houd je het wantrouwen in stand en voed je vragen die dus nooit beantwoord zullen worden. Was het gerechtelijk vooronderzoek wel serieus? Wat is er over van de ‘ernstige bezwaren’ die er ooit leken te zijn?

Jensma pleit voor in het oog houden van transparante en legitieme rechtspraak en rechtshandhaving.