Conclusie xtc-rapport kan niet kloppen (UPDATE)

In het recente rapport van hoogleraar Pieter Tops (e.a.) van de Politieacademie staat dat in Nederland jaarlijks 194.313.376 xtc-pillen in Nederland worden gebruikt. Dat kan helemaal niet. En de geschatte omzet van 680 miljoen per jaar kan dus ook niet kloppen. Wat is dat rapport dan waard?

Door Wim van de Pol

In een analyse van een wetenschappelijk onderzoeker naar xtc-gebruik staat te lezen waarom deze hoge getallen die hoogleraar Tops aandraagt helemaal niet kunnen kloppen.

Als elke Nederlander xtc zou gebruiken dan zou elke Nederlander volgens de studie van Tops per jaar 194.313.376 / 17.000.000 = 11 xtc-pillen per jaar gebruiken. Maar er zijn natuurlijk geen 17 miljoen xtc-gebruikers in Nederland. Tops zelf schat dit aantal op 390.000.

498 pillen per jaar?

Hoeveel gebruiken die 390.000 mensen dan? Zouden die mensen dan 194.313.376 pillen wegtikken, ofwel ieder ruim 498 pillen per jaar? Dat klinkt hoogst onwaarschijnlijk, en het is ook onwaarschijnlijk, zo blijkt uit bestudering van data uit verschillende studies. Daarin staat hoe vaak en hoeveel xtc mensen gebruiken: het Grote Uitgaansonderzoek, dat Tops gebruikte, en dat van Party Panel.

10 pillen per keer

De gemiddelde gebruiksfrequentie per jaar is bekend uit onderzoek. Zo is uit rekenen wat er jaarlijks aan pillen zou worden geslikt als de 390.000 gebruikers (met de gemiddelde gebruiksfrequentie) tien xtc-pillen per gelegenheid zouden gebruiken. Dan zou het totale Nederlandse pillenconsumptie uitkomen op 27.983.288, dus 28 miljoen pillen per jaar.

Dat staat in geen verhouding tot de becijfering van Tops c.s. van 194.313.376 of bijna 200 miljoen pillen.

Extreem

Het is echter nog erger.

Want uit het Party Panel onderzoek komt naar voren dat xtc-gebruikers meer dan 5 pillen op een avond of een feest al extreem veel vinden, laat staan 10 pillen. Een schatting van 3 of 4 pillen per keer lijkt plausibeler, maar is hoogstwaarschijnlijk ook nog fors aan de hoge kant. Bij vier pillen per keer gemiddeld zouden de Nederlanders jaarlijks 11.193.315 pillen nemen, toch wezenlijk iets anders dan 200 miljoen.

Overdrijving

Nu is het rapport (“Waar een klein land groot in kan zijn”) van Pieter Tops niet alleen een schromelijke overdrijving wat betreft de omvang van het xtc-gebruik. Het is ook een wetenschappelijke blunder. Omdat er kennelijk geen reality-check heeft plaatsgevonden om in te schatten of de aannames over gebruik en de beredeneringen erachter wel konden kloppen.

Pieter Tops zegt in een reactie er in de berekeningen van uit te zijn gegaan dat 20% van de geproduceerde xtc in Nederland geconsumeerd wordt en zo op een verkeerd aantal pillen te zijn uitgekomen. Tops:

Dit was een voorzichtige veronderstelling, om te bewerkstelligen dat we met ons eindbedrag niet te hoog zouden zitten, in het buitenland is de prijs hoger.

In het rapport staat ook dat die schatting van 20% ‘waarschijnlijk te hoog is’.

Toch geeft de publicatie van de foute gegevens over het aantal gebruikte pillen wel te denken. Want de omzet van de xtc-handel in Nederland van ruim 680 miljoen euro die Tops aandraagt is gebaseerd op een simpele rekensom: 194.313.376 pillen maal 3,50 euro per pil (zie p. 44).

Maar als dat aantal pillen niet klopt dan kan dat het getal over de omzet ook niet kloppen.

Wat is het rapport van Tops dus waard? Klopt de geschatte omzet van 19 miljard aan synthetische drugs (meer dan die van Albert Heijn, wat zulke mooie publiciteit opleverde) dan eigenlijk wel?

Tops zegt nu in zijn reactie dat de omzet van de totale xtc-sector nog hoger moet liggen dan 9,3 miljard, omdat er dus meer wordt gebruik in het buitenland en daar de winstmarges veel hoger zijn.

Bestuurders

De fout geeft des te meer te denken omdat bestuurders en politici op basis van dit soort rapporten (en dit indianenverhaal) beleid baseren. Dat beleid gaat dan uit van een verkeerde veronderstelling over de realiteit.

En burgers – die de onderzoeken zoals die van Tops c.s. betalen – krijgen foute informatie. De conclusies van het rapport van Tops zijn mediabreed tot diep in het buitenland gereproduceerd en gepubliceerd (helaas ook op Crimesite), zonder dat journalisten verdere vragen stelden.