De strafkamer van het Hof van Cassatie in Frankrijk – dat is de Franse Hoge Raad – heeft dinsdag een strafzaak teruggewezen naar het gerechtshof omdat het Hof vindt dat het Openbaar Ministerie in Frankrijk nadere informatie had moeten geven over de verkrijging van door de politie leesbaar gemaakt chats van EncroChat. Ook vindt het Hof dat het gerechtshof de betrouwbaarheid van de chats als bewijs had moeten kunnen toetsen. Dat heeft de Franse advocaat Robin Binsard aan Crimesite laten weten. Begin deze maand werd bekend dat de Hoge Raad in Italië om vergelijkbare redenen Sky-ECC-bewijs ongeldig had bevonden.
Door @Wim van de Pol
Het besluit van het Hof van Cassatie kwam na een cassatieverzoek van de Parijse advocaten Robin Binsard en Guillaume Martine. De uitspraak is ook in Nederland van belang omdat advocaten in lopende strafzaken op basis van het Franse (en het Italiaanse Sky-) arrest naar verwachting massaal bezwaar zullen gaan maken en verzoeken zullen gaan indienen tegen het gebruik van het EncroChat-bewijs.
De Franse advocaten hadden voor het gerechtshof in Nancy in een strafzaak bepleit dat het gebruiken van chats van EncroChat in strijd zou zijn met (onder meer) het Franse Wetboek van strafvordering. Maar in juli veroordeelde dat hof de verdachten toch op grond van de Encro-berichten. De advocaten gingen na de uitspraak in juli in cassatie.
Hack
De hack door de politie van EncroChat vond plaats vanaf 2019. In het voorjaar van 2020 wist de politie alle berichten die alle Encro-gebruikers verstuurden ongecodeerd op te slaan en leesbaar te maken. Die chats gebruiken politiediensten in alle Europese landen nu als bewijs. De Nederlandse politie heeft de regie gehad in de operatie, zo is gebleken uit stukken die in Britse strafzaken naar voren zijn gekomen.
Staatsgeheim
In 2020 is op de servers van EncroChat in het Franse Roubaix software geïnstalleerd. Wat er precies is gebeurd is geheim. De Fransen zeggen dat dit een militair staatsgeheim is.
Daarna is er vanuit Roubaix software verstuurd en geïmplanteerd in alle Encro-telefoons overal ter wereld. Die software zorgde ervoor dat alle berichten die gebruikers gecodeerd verstuurden een aantal maanden lang ongecodeerd naar een server van de politie werden gestuurd, zodat die konden worden gelezen en opgeslagen.
Betrouwbaarheid
De advocaten Binsard en Martine hadden geargumenteerd dat het bewijs van de Encro-chats nietig zou moeten worden verklaard omdat er door de geheimhouding geen uitleg is geweest over hoe de hack in zijn werk is gegaan, zodat rechters de rechtmatigheid en de betrouwbaarheid niet kunnen toetsen. Dat is in strijd met de Franse wet, aldus de advocaten.
In een arrest van 11 oktober 2022 heeft de strafkamer van het Hof van Cassatie het arrest van het Hof van Beroep van Nancy vernietigd en de advocaten gelijk gegeven. Het is de eerste zaak die het Franse Hof van Cassatie over Encro-bewijs heeft behandeld.
De zaak moet nu opnieuw worden behandeld door het gerechtshof in Nancy.
In Nederland moet de Hoge Raad nog oordelen over bezwaren die advocaten hebben ingediend tegen het gebruik van de EncroChat-berichten.
Zie meer over de hacks van de encryptiediensten:
Encryptiediensten, het overzicht: Sky-ECC (#3)
Het overzicht: Ennetcom en PGPSafe (#1)