De Amsterdamse rechtbank heeft woensdag een besluit over de mogelijke uitlevering van twee Belgische verdachten uitgesteld, vanwege de slechte omstandigheden in Belgische gevangenissen. Eerder werd een Nederlandse verdachte al vrijgelaten om deze reden.

door Joost van der Wegen

Mensenrechten

In twee gevallen van zaken waarin personen worden verdacht, besloot de Amsterdamse rechtbank woensdag niet tot een beslissing over te gaan. De Belgische justitie vroeg om die uitlevering, door middel van een Europees arrestatiebevel. Het gaat om twee verdachten van ‘informatiecriminaliteit’.

Maar de rechtbank vindt de situatie in Belgische gevangenissen zo slecht, dat ze hierin aarzelt. De omstandigheden zijn in strijd met de mensenrechten.

Isolatie

De rechtbank baseert zich op een recent Europees rapport, door een comité dat is verbonden aan het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. In de Belgische gevangenissen is sprake van een personeelstekort, waardoor gevangenen 23 uur op hun cel moeten blijven. Dat komt neer op isolatie. Ook is er onvoldoende toegang tot de medische dienst en wordt er geen dagprogramma aangeboden.

Daarnaast spreekt het rapport over voortdurende overbevolking en geweld tussen gedetineerden. Ook de medische en psychische zorg schiet te kort. Verder is er slecht sanitair en kunnen gevangenen gebrekkig contact onderhouden met de buitenwereld.

De omstandigheden zijn al slecht sinds 2017, toen het comité al een bezoek aan de inrichtingen bracht. Toen vonden er ook stakingen door het personeel plaats en werden uitleveringen al eerder opgeschort.

Duidelijkheid

De bij de verdachten betrokken advocaat Robert Malewicz laat weten dat de rechtbank Amsterdam besloot om eerst meer duidelijkheid te vragen over de omstandigheden in Belgische gevangenissen. De raadsman: ‘Van de Belgische autoriteiten wordt verwacht dat zij binnen twee maanden met afdoende informatie komt. Gezien de al geruime tijd voortslepende problematiek die in het rapport wordt beschreven en de achtergronden daarvan, is het de vraag of dit gaat lukken.’

Deze kwestie zou ook een rol kunnen spelen in de uitlevering van Nederlandse verdachten van aanslagen met explosieven in Antwerpen en omgeving.

Gevaar

Op 14 december stelde de rechtbank in Amsterdam al dat een Nederlandse drugsverdachte op vrije voeten moest worden gesteld om deze reden. Ze gaf in haar vonnis aan dat er sprake is van een ‘individueel reëel gevaar van onmenselijke of vernederende detentie-omstandigheden’. De termijn over de beslissing over zijn mogelijke uitlevering was ook al verstreken.

In het bezwaar van de advocaat wordt aangegeven dat 70 Belgische gevangenisdirecteuren eerder protesteerden tegen de ‘onhoudbare’ omstandigheden in hun eigen gevangenissen.