‘Harde wetten zijn garantie voor onrecht’

De rechters in Nederland roepen politici op het hen niet onmogelijk te maken, om door invoering van wetten met passende straffen voor verdachten te kunnen komen.

door Joost van der Wegen

Werkelijkheid

Dat stelt de voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak donderdag in haar jaarplan. Henk Naves roept politici op de rechter niet verder te beperken in zijn mogelijkheid om een oordeel te vellen over de persoon die voor hem in de zittingszaal verschijnt. ‘Een wet kan de werkelijkheid maar zelden vangen. Harde wetten waarbij de weg naar maatwerk voor de rechter is afgesneden, zijn een garantie voor onrecht.’

Grote gevolgen

Aanleiding voor zijn uitspraak is het pas door de Tweede Kamer aangenomen wetsvoorstel over een taakstrafverbod bij geweld tegen hulpverleners. Naves: ‘Het voorstel klinkt sympathiek en ik begrijp het gevoelsmatig wel, want van onze hulpverleners blijf je af. Maar dergelijke wetsvoorstellen ontkennen de complexiteit van de samenleving, wat grote gevolgen kan hebben.’

Naves maakt een vergelijking met de toeslagaffaire. ‘Het is een volstrekt andere casus, maar als het ons iets heeft geleerd, dan is het wel dat de staatsmachten altijd met een menselijke blik naar de persoon voor hen moeten kijken.’

Rechtsstaat niet gratis

Naves wil dat er meer wordt geïnvesteerd in de rechtspraak. Het gaat om zo’n 100 tot 150 miljoen euro extra per jaar. Het geld is onder meer bedoeld voor ongeveer 200 nieuwe rechters die kunnen helpen oplopende voorraden terug te dringen en behandeltijden te verkorten. ‘Helaas heeft het coronavirus gezorgd voor nog meer druk op dit vlak.’ De rechtspraak wil ook meer ‘rechters in de wijk’ gaan installeren.

Het tekort aan begroting, geldt volgens de Raad niet voor de rechterlijke organisatie alleen, maar ook voor het Openbaar Ministerie, de politie en de advocatuur: ‘Een democratische rechtsstaat is niet gratis. Als het economisch tegenzit kan je niet opeens even genoegen nemen met ‘een onsje minder rechtsstaat’.