In 2023 is er in Colombia en Ecuador meer cocaïne in beslag genomen dan in 2022. De autoriteiten in Colombia pakten 739,5 ton cocaïne, 12,1% meer dan in 2022. Ecuador onderschepte vorig jaar bijna 200 ton cocaïne, iets meer dan 2022. Dat blijkt uit een inventarisatie van InsightCrime.

Door @Wim van de Pol

Ter vergelijking: in Nederland is in 2023 bijna 60 ton cocaïne onderschept.

Volgens schattingen van de Verenigde Naties wordt er jaarlijks ruim 2.000 ton cocaïne geproduceerd, waarvan jaarlijks waarschijnlijk ruim de helft in beslag wordt genomen.

De geschatte productie over 2023 is nog niet bekend, de UNODC van de Verenigde Naties komt volgende maand met het World Drug Report met daarin de cijfers over 2023.

Prioriteit

De meeste cocaïne wordt in Colombia geproduceerd. Productieland nummer twee is Peru. Daar nam de politie aanzienlijk minder cocaïne in beslag: 21,5 ton.

De toename van de inbeslagnames in Colombia is volgens InsightCrime het gevolg van een verschuiving van prioriteit van de regering: minder aandacht voor productie van cocablad en cocapasta, meer bestrijding van producenten van cocaïne(pasta) en grootschalige handelaren. Bovendien was er vorig jaar veel cocablad op de markt tegen lage prijzen.

Vliegtuigjes

In Peru concentreert de productie van cocaïne zich in een zeer moeilijk toegankelijke bergstreek in het zuidoosten van het land: de VRAEM (Valle de los Ríos Apurímac, Ene y Mantaro). Vandaar gaan cocaïne en cocaïnepasta in vliegtuigjes naar Bolivia en Brazilië.

InsightCrime schrijft dat zowel de teelt van cocablad als de productie van cocaïne zich heeft uitgebreid naar nog moeilijker bereikbare streken, zuidoostwaarts in de richting van het Amazonegebied en de grenzen van Brazilië en Bolivia. Via (vooral) de haven van Santos in Brazilië, en de havens in Paraguay, Uruguay en Argentinië gaat die cocaïne naar Europa en Azië.

Waarschijnlijk gaat dat om zeer veel cocaïne, maar slagen de autoriteiten in Peru er niet goed in die gebieden te controleren, of willen daaraan geen prioriteit geven. Dat zou het lage aantal in beslag genomen tonnen (21,5 ton) verklaren.

Ecuador

Ecuador produceert zelf bijna geen cocaïne, maar is wel een belangrijk doorvoerland voor Colombiaanse cocaïne, middels de containerhaven van Guayaquil. In Ecuador nam het aantal in beslag genomen tonnen tussen 2022 en 2023 toe van ongeveer 180 naar 200 ton cocaïne.

Cocaïne en geweld

InsightCrime stelt dat toename van cocaïnehandel rechtstreeks toename van geweld stimuleert.

Maar de beargumentering daarvan schiet tekort. De website wijst vooral op de positieve samenhang tussen het aantal moorden in Ecuador en het aantal in beslag genomen kilo’s cocaïne.

Zo’n correlatie levert echter geen oorzakelijk bewijs op. En wat te denken van Costa Rica? Daar nam het aantal in beslag genomen kilo’s af terwijl het aantal moorden met tientallen procenten steeg.

Bovendien is het alleen al de vraag of het aantal in beslag genomen kilo’s indicatief is voor het aantal “blokken” dat werkelijk in een land wordt door- of uitgevoerd (in Peru dus waarschijnlijk niet).

Geen kennis

Naar de vraag hoe geweld precies samenhangt met de huidige wereldwijde cocaïnehandel is vrijwel geen wetenschappelijk onderzoek gedaan, er is gewoon geen kennis over. Zeker is wel dat een aantal factoren van belang zijn.

Van groot belang is mate van concurrentie tussen criminele groepen op belangrijke knooppunten. Ook de aard van, en het succes, van de bestrijding speelt een rol. Net als de mate waarin een samenleving en de politie door corruptie is aangetast.