Nieuwe crimedocu Martin H.: ‘Het is een soort universeel verhaal’

Vanaf 27 december is op Videoland de nieuwe driedelige documentaireserie Martin H. te zien. Daarin wordt het leven van de in 2004 geliquideerde Amsterdamse crimineel Martin Hoogland uitgediept. Ooit was hij een corrupte politieagent, maar langzaam gleed hij af tot een moordenaar. Na het uitstekend ontvangen boek Martin H. van auteur en misdaadjournalist Vico Olling, is er nu dus ook de verfilming. Crimesite sprak met Olling.

Door Roel Janssen

Het verhaal van de ambitieuze agent Martin Hoogland (1956) ging niet over rozen. Gedurende enkele jaren weet hij van agent af te zakken tot onderdeel van de Joegoslavische maffia. Uiteindelijk zou hij de boeken ingaan als de moordenaar van Europa’s grootste drugsbaron Klaas Bruinsma. Die werd in 1991 doodgeschoten voor het Hilton Hotel in Amsterdam-Zuid. Daarnaast was Hoogland ook verantwoordelijk voor de liquidatie van zijn voormalig boezemvriend, drugshandelaar Tonny Hijzelendoorn.

Hoogland werd uiteindelijk veroordeeld tot 20 jaar cel. Toen hij in 2004 op proefverlof mocht uit de bajes in Hoorn, werd hij daar op zijn fiets doodgeschoten.

Hoe kwam het tot de verfilming van het boek Martin H.?
‘Het boek kwam uit en werd hartstikke goed ontvangen’, vertelt auteur Vico Olling. ‘Op een gegeven moment ben ik gebeld door uitgeverij Nieuw Amsterdam met de mededeling dat de mensen van productiebedrijf SimpelZodiak zeer gecharmeerd waren van het boek, omdat het ook een heel apart beeld geeft van Amsterdam in die tijd. Die sfeer van Amsterdam is natuurlijk helemaal weg met al die kroegjes op elke straathoek, maar ze waren óók gegrepen door het verhaal van Martin Hoogland. De Nederlander die zich op ongelofelijke wijze zo omhoog wist te schoppen binnen de Joegoslavische maffia. Het was al vrij snel duidelijk dat het een documentaire zou worden. Dat vond ik hartstikke leuk.’

Olling vertelt dat hij afgelopen zomer echt groen licht kreeg van Videoland.
‘Toen zijn we volle kracht vooruit gegaan. Alleen waren de voorgesprekken die je normaal doet bij zo’n videoproductiebedrijf niet nodig, omdat ik hun gewoon mijn aantekeningen kon geven die ik altijd uitwerk en dan konden zij zich inleven in degene die we gingen interviewen. Dat voorwerk was dus al een beetje gedaan door mij. Dat leverde ook wel wat tijdwinst op. Plus het wekt wel vertrouwen dat ik alle geïnterviewden voor het boek alles vooraf liet lezen. Van de tien mensen die ik belde of ze mee wilden doen met de documentaire heeft zeker de helft meegedaan. Dat is wel heel vet. Er zijn natuurlijk altijd mensen die niet op camera willen.’

Wie wilde bijvoorbeeld niet op camera?
‘Een goede vriend van de door Martin doodgeschoten Tonny Hijzelendoorn bijvoorbeeld. In het boek heb ik hem een andere naam gegeven, maar het tv-bedrijf wil natuurlijk liever niet mensen met een balk of anoniem gemaakt, dus dan vallen dat soort mensen al veel sneller af. Als je schrijft heb je gewoon veel meer vrijheid dan voor tv. Voor tv is het plaatje natuurlijk heel belangrijk. Het was voor mij ook een hele leuke les om het van die kant een keertje mee te maken.’

Bureau Warmoesstraat
In de trailer is Martin’s zoon Jeoffrey te zien, maar ook ex-agenten van de beruchte Warmoesstraat komen aan het woord. Het politiebureau op de Wallen waar Martin in de jaren zeventig al op zijn negentiende terechtkwam. En waar de regels nogal los waren en situaties snel konden escaleren.

‘Rechercheur Ferry Mesman doet mee, maar ook Hans Mooi, dat is een jongen die Martin kende uit Zaanstad’, zegt Olling. ‘Die wordt in het boek onder een schuilnaam opgevoerd en vond dat eigenlijk best wel jammer, want die stond helemaal achter wat hij gezegd had, dus die komt nu onder zijn eigen naam aan het woord. Martin’s zoon Jeoffrey komt natuurlijk aan het woord en ook mensen uit de criminele wereld van die tijd, maar ook vrienden van Martin uit de tijd van de Politieacademie. Die had ik niet voor mijn boek gesproken, maar bij zo’n tv-productie zit daar ook een redactieteam op en die kwamen ook met allemaal nieuwe interessante sprekers. Zoals een ex-prostituee genaamd Elisabeth die bij een nachtclub werkte. Die heeft nog een heel verhaal over Martin en Klaas Bruinsma in de club.’

Ook Martin’s laatste vriendin Sabine die hij schreef vanuit de bajes is voor de docu geïnterviewd. ‘Zij zegt ook dat dat laatste weekend voordat hij op proefverlof ging er al sprake was dat Martin op een dodenlijst zou staan. Ze hadden het over niks anders dan de dood.’

Je bent dus tijdens het maken van de docu ook op nieuwe details gestuit?
‘Zeker. Die jongen van de Politieacademie die is geïnterviewd was er bijvoorbeeld bij op het moment dat Martin voor het eerst naar zijn biologische vader toegaat. Dat heb ik alleen beschreven aan de hand van degene die het mij heeft verteld, maar die was er niet bij. Deze man was er wel bij, dus dat was wel echt heel bijzonder. Daar kreeg ik wel echt een kippenvelmoment van tijdens de docu.’

Koekeloeren
Bewegend filmmateriaal van Martin is er niet, op enkele camerabeelden van misdaadjournalist Bas van Hout na, die zijn camera meenam naar de rechtbank om de strafzaak te filmen.
Olling: ‘Dan zie je dus Martin zitten tussen twee leden van het arrestatieteam en zit hij echt te koekeloeren naar Steve Brown, die op dat moment zijn getuigenis afsteekt. Die blik van Martin, dat is echt waanzinnig. Hij moet zich echt inhouden.’

Mocht dat zomaar, dat filmen in die rechtszaal toen?
‘Dat weet ik niet, maar Bas heeft het in ieder geval gedaan, haha. Het was een hele andere tijd natuurlijk. Dat is wat dat betreft niet meer te vergelijken met nu, maar aan de andere kant zijn er ook heel veel overeenkomsten met nu. Daarom vond ik het in eerste instantie ook zo interessant om dat boek te schrijven en nu dan ook die documentaire, omdat dit eigenlijk de eerste echte grote misdaadstrafzaak van Nederland was. Een onderwereldmoord van dit kaliber met een godfather die is doodgeschoten. Plus een cruciale getuige in de vorm van Steve Brown en zoveel jaar later zitten we nog steeds met deze materie. Want eigenlijk ook met de kroongetuige nu in het Marengo-proces of welke kroongetuige dan ook, dat is nog altijd iemand uit het milieu die gaat getuigen tegen zijn voormalige gabber. Dat gebeurde destijds voor de eerste echte keer en toen werd het nog niet eens kroongetuige genoemd.’

Vico Olling zegt dat hij daarnaast kon beschikken over ‘onwijs veel foto’s’ en de audiofragmenten van Bas van Hout. ‘Ik ben een goede vriend van Bas en hij heeft Martin in de jaren negentig geïnterviewd toen die in de bajes zat. Die tapes hebben we helemaal uitgeluisterd en daar komen wel een paar hele mooie fragmenten van voorbij.’

Olling’s fascinatie voor het verhaal van Martin Hoogland zit voor hem in het gegeven dat het een ‘soort universeel verhaal’ is.
‘Wat ik altijd interessant heb gevonden aan het verhaal van Martin is dat het een jongen was die op zich aan de goede kant begon, maar is gecorrumpeerd en met bepaalde mensen in aanraking kwam, waarna hij helemaal omsloeg naar de andere kant. Ik vind dat een soort universeel verhaal. Van goed naar slecht. Ik hoop dat dat naar voren komt. Dat het soms maar in een hele kleine keuze kan zitten om naar die andere kant om te slaan.’

De driedelige documentairereeks Martin H. is vanaf 27 december te zien op Videoland.

Nieuwe crimedocu Martin H.: ‘Het is een soort universeel verhaal’ added by on
View all posts by – →