OM: ‘Dit had niet mogen gebeuren’

In reactie op de aanwezigheid van auto-, naam-, adres-, en woonplaatsgegevens van bezoekers van de rechtbankbunker in Amsterdam-Osdorp in het strafdossier over onderwereldmoorden zegt het Amsterdamse parket dat dit niet had mogen gebeuren.

Door @Wim van de Pol

Het Openbaar Ministerie is verantwoordelijk voor het samenstellen van de inhoud van het dossier zoals dat naar de rechtbank en advocaten wordt gestuurd. Dus ook als de politie privégegevens verzamelt beslist de officier van justitie of die wel of niet naar de procespartijen gaan. In een reactie laat het OM weten ’ten zeerste te betreuren dat dit is gebeurd’. Aan de procespartijen wordt verzocht deze informatie niet verder te verspreiden.’

Hieronder antwoorden op vragen aan het Openbaar Ministerie:

Wat is de rechtsgrond dat de recherche en de geüniformeerde politie dit doet en de officier van justitie deze gegevens in het dossier heeft opgenomen en verspreid? Onder welke titel mogen de recherche en het OM fotokopieën van identiteitsbewijzen bij de parketpolitie opvragen en innemen?

In het kader van de beveiliging van verdachten kan op verzoek van het OM en de politie een bijzonder ondersteuningsteam (BOT) van de Dienst Vervoer en Ondersteuning van DJI worden ingeschakeld die op, rond of naar de zitting zorg draagt voor de veiligheid van verdachten of van de samenleving indien bijvoorbeeld sprake is van (vlucht-)gevaarlijke verdachten. In het kader van die beveiligingstaak kunnen diverse middelen noodzakelijk worden geacht ter waarborging van deze veiligheid, waaronder ook het opnemen van identiteitsgegevens van bezoekers. 

Dit zal slechts bij hoge uitzondering in zaken met een hoog risicoprofiel worden gedaan en dient altijd in overleg met het lokale rechtbankbestuur te gebeuren. De belangen van de toegankelijkheid van het strafrecht en daarbij behorend het vrijelijk kunnen bijwonen van openbare zittingen, wegen zwaar en dienen door de rechtbank te worden meegewogen in zijn beslissing ten aanzien van beveiligingsmaatregelen.

De gegevens die in het kader van een dergelijke beveiligingstaak zijn verzameld (en dus niet zijn verkregen op basis van strafvorderlijke bevoegdheden), behoren in beginsel niet in een strafdossier te worden gevoegd. 

Is het vaker voorgekomen dat dergelijke gegevens in strafdossiers zijn opgenomen?

Voor zover wij weten is het niet eerder voorgekomen dat gegevens die zijn verzameld in het kader van een beveiligingsmaatregel rond de zitting aan het strafdossier zijn toegevoegd. 

Gebeurt het ook dat dergelijke gegevens worden verzameld en niet in een strafdossier terechtkomen?

In het kader van de beveiliging van verdachten kan op verzoek van het OM en de politie een bijzonder ondersteuningsteam (BOT) van de Dienst Vervoer en Ondersteuning van DJI worden ingeschakeld die op, rond of naar de zitting zorg draagt voor de veiligheid van verdachten of van de samenleving indien bijvoorbeeld sprake is van (vlucht-)gevaarlijke verdachten. In het kader van die beveiligingstaak kunnen diverse middelen noodzakelijk worden geacht ter waarborging van deze veiligheid, waaronder ook het opnemen van identiteitsgegevens van bezoekers. Dit zal slechts bij hoge uitzondering in zaken met een hoog risicoprofiel worden gedaan en dient altijd in overleg met het lokale rechtbankbestuur te gebeuren.

Is de privacy van passanten, betrokken bezoekers (nabestaanden), belangstellenden en journalisten hier in het geding?

De belangen van de toegankelijkheid van het strafrecht en daarbij behorend het vrijelijk kunnen bijwonen van openbare zittingen, wegen zwaar en dienen door de rechtbank te worden meegewogen in zijn beslissing ten aanzien van beveiligingsmaatregelen.

Vindt het OM dat hier in het algemeen gesproken het belang van de openbaarheid in het geding is?

De belangen van de toegankelijkheid van het strafrecht en daarbij behorend het vrijelijk kunnen bijwonen van openbare zittingen, wegen zwaar en dienen door de rechtbank te worden meegewogen in zijn beslissing ten aanzien van beveiligingsmaatregelen.

Transparant

In 2009 bleken gegevens van niet verdachten in een strafdossier over een bankoverval te zijn terechtgekomen (zie ook hier). Het OM erkende toen in een reactie dat de privégegevens niet in het strafdossier hadden mogen staan ‘omdat het geen enkel doel diende. Het lijkt erop dat het OM in dit geval iets is doorgeschoten in zijn streven transparant te werk te gaan.’ Aangekondigd werd dat het wetenschappelijke onderzoeksinstituut van het OM een onderzoek zou gaan doen naar de vraag hoe vaak privégegevens van buitenstaanders onnodig in het strafdossier van een verdachte belanden. Dat onderzoek is niet in de publiciteit gebracht.

Reactie van de rechtbank:

Rechtbank: ‘OM verantwoordelijk voor het dossier’