De politie kan vanaf nu in opsporingsonderzoeken technologie voor gezichtsherkenning inzetten. Er zijn hiervoor nu wettelijke regels die volgens de politie ook beantwoorden aan de wensen voor privacy en ethiek. De minister van Justitie en Veiligheid had eind 2019 in het vooruitzicht gesteld dat er werd gewerkt aan nadere regelgeving rond gezichtsherkenning. Inzet van de technologie moet eerst worden goedgekeurd door een toetsingscommissie van de politie.

Openbare ruimtes

In de praktijk betekent dit dat de politie opgenomen beelden van gezichten op basis van biometrische kenmerken snel kan vergelijken met bijvoorbeeld een afbeelding van een verdachte.

In 2019 is de operationele toepassing van dit middel aan banden gelegd in afwachting van precisering van de regels, die er nu zijn in de vorm van een juridisch kader.

Er wordt nu al gewerkt met CATCH. Dat is een systeem met een database met gelaatsafbeeldingen van verdachten en veroordeelden. Nu kan ook worden gewerkt met camera’s die in openbare ruimtes staan opgesteld, ten behoeve van opsporing, hulpverlening of handhaving van de openbare orde.

Verantwoorde inzet?

‘Aan de hand van het inzetkader gezichtsherkenning kun je – voorafgaand aan de operationele inzet – kijken of die inzet verantwoord is’, zegt Katinka Knops, adviseur ethiek bij de politie. De politie kijkt daarbij naar de duur van de inzet, de ernst van de (mogelijke) feiten en naar of er alternatieve opsporingsmethoden zijn.

Of een inzet juridisch, ethisch en technisch toelaatbaar is, hangt af van ‘een totale afweging’, aldus de politie.

Toetsingscommissie

Elke inzet van gezichtsherkenning moet eerst langs een toetsingscommissie. Die beoordeelt een aanvraag voor een inzet en legt die vervolgens voor aan een bredere groep medewerkers die zich bezig houden met gezichtsherkenning. Dat levert een oordeel op dat voorgelegd wordt aan de korpschef, die dit kan bekrachtigen.

Daarna kunnen de betrokken officier van justitie of burgemeester eventueel besluiten het toch niet in te zetten.

De komende drie jaar wordt getest of de toets werkt en of de inzet van deze technologie effectief is.

Zie meer over de technologie van gezichtsherkenning:

Criminelen opsporen met kunstmatige intelligentie

Miljoenen foto’s van onschuldige migranten in gezichtendatabase politie