De politie moet proberen meer te waarschuwen dat ze geweldmiddelen gaat gebruiken, dan dat ze er daadwerkelijk toe overgaat. Dat advies staat in een rapport over geweldsgebruik dat ze zelf uitbracht, over de inzet van geweld in 2022.

Door Joost van der Wegen

Ingrijpen

In het rapport staat dat de politie in 2022 meer geweld heeft gebruikt, waarschijnlijk omdat ze tijdens de corona-periode in moest grijpen tijdens demonstraties. Ook het geweld dat ze inzette tegen zogenaamde ‘verwarde personen’ nam toe met 7 procent in 2022, ten opzichte van het jaar daarvoor.

Afgenomen

Het lijkt erop dat door de komst van het stroomstootwapen het gebruik van het vuurwapen en de pepperspray door de politie wel is afgenomen. Ook ziet de politie in de statistieken een daling van het gebruik van de politiehond met een derde. Hoewel het niet duidelijk is of dit is gekomen door een andere registratie van die cijfers.

Waarschuwen

Volgens de commissie die bij de politie het geweldsgebruik onderzocht, valt er nog wel wat te leren voor de politie. Zo moet men geweldsincidenten nog beter registreren en moet men nog meer waarschuwen dat men geweld gaat gebruiken, met name het vuurwapen, bij gebeurtenissen.

Maar ook bij de inzet van het stroomstootwapen moeten agenten minder gebruik maken van de schok die ze met het apparaat kunnen afgeven, en meer dreigen met het gebruik ervan. In de praktijk blijkt dit namelijk heel effectief.

Ook moet men bij het plannen van geweld tegen verdachten, vooraf beter overleggen.

Kritiek

Het onderzoek werd door de politie gedaan onder verantwoordelijkheid van de Amsterdamse korpschef Frank Paauw. Hij kreeg vorig jaar kritiek op zijn uitspraken over de 23-jarige Duitse jongen Sammy, die door de politie in 2021 in zijn stad werd doodgeschoten.

De Duitse jongen was onder invloed van softdrugs en dreigde zichzelf wat aan te doen met een mes. Paauw stelde daarop dat agenten schoten, omdat een van hen met het mes was geraakt op het veiligheidsvest. Paauw maakte hiervoor zijn excuses. Hij was ‘te stellig’ geweest. Het vest bleek later niet geraakt te zijn. Volgens Paauw was er wel ‘in de richting’ van de agent een beweging gemaakt met het mes van 7 centimeter.

Uit onderzoek van politiewetenschapper Jaap Timmer dit jaar bleek dat de politie terughoudender had moeten zijn in haar aanpak van de situatie.

‘Aantal schietincidenten niet verlaagd’

De organisatie Controle Alt Delete plaatst een aantal kanttekening bij het rapport van de politie: ‘In 2022 gebruikte de politie 39.000 keer geweld. Dat is een forse toename. Terwijl in tegenstelling tot de beeldvorming, diezelfde periode het aantal keer dat burgers fysiek geweld gebruikten tegen politie afnam. Dus terwijl fysiek geweld tegen de politie afnam, gebruikte de politie juist meer geweld’, constateert Controle Alt Delete.

Uit het rapport van de politie blijkt verder volgens Controle Alt Delete dat de politie 86 keer gericht schoot. ‘Dat is meer dan in het jaar ervoor, toen de politie 78 keer gericht schoot. De landelijke invoering van het stroomstootwapen in 2022 heeft het aantal schietincidenten dus niet verlaagd. Dat was wel een doelstelling van de invoering van de taser.’