De rechtbank in Breda heeft woensdag negen jaar cel opgelegd aan Joop M. (47) wiens buurman een politie-undercover was die uiteindelijk zelfmoord pleegde. Het Openbaar Ministerie had in december 11,5 jaar cel tegen hem geëist. De rechtbank geeft een lagere straf, onder meer omdat er in het Werken onder Dekmantel-traject onrechtmatigheden hebben plaatsgevonden. De rechtbank vindt dat bij de infiltratie door de politie ‘de normen van fatsoen’ met voeten zijn getreden.

Logistiek

De rechtbank vindt dat Joop M. een essentiële rol speelde bij de invoer van grote partijen cocaïne vanuit Zuid-Amerika via de haven van Vlissingen. Daarnaast maakte hij zich schuldig aan het witwassen van grote geldbedragen.

M. was verantwoordelijk voor de logistiek rond de invoer van meer dan 1.400 kilo cocaïne, verdeeld over drie transporten, in de haven van Vlissingen. Zijn rol was ervoor te zorgen dat de cocaïne te traceren was, nadat de schepen waren gelost, en uiteindelijk vanuit de haven op de juiste plek terechtkwam. Dit deed hij, in ieder geval voor één partij, in samenwerking met een havenmedewerker. Ook maakte hij zich samen met anderen schuldig van de voorbereidingshandelingen voor deze en andere transporten. Tot slot heeft hij bijna 750.000 euro witgewassen.

Opsporingsmethodes

De politie kwam M. op het spoor toen zijn (schuil)naam “Zebra” naar voren kwam in een onderzoek naar drugstransporten. Omdat het vermoeden bestond dat hij een belangrijke rol had bij het binnenbrengen van cocaïne in de haven van Vlissingen werden meerdere bijzondere opsporingsmethodes ingezet om zicht te krijgen op zijn criminele activiteiten. Zo werd hij geobserveerd en afgeluisterd. Uit onder meer Encrochat- en Sky ECC-berichten bleek dat de verdachte contacten onderhield over de invoer van cocaïne.

WOD-traject

In december 2019 is ook gestart met een WOD-traject door politie-infiltranten. Een undercoveragent is naast de man gaan wonen en infiltreerde in zijn leven en dat van zijn gezin. Toen de verdachte in september 2020 door de politie werd aangehouden, ging het WOD-traject verder. Er ontstond een relatie tussen de partner van de verdachte en de undercoveragent.

In april 2021 maakte de undercoveragent een einde aan zijn leven. Vanwege fouten die zijn gemaakt in dit traject, heeft het Openbaar Ministerie besloten de resultaten van het WOD-traject niet als bewijs te gebruiken.

Commissie

Na het overlijden van de undercoveragent is er door de politie een onderzoekscommissie ingesteld: de commissie Brouwer. Uit het strafdossier en het onderzoeksrapport van deze commissie is onder andere gebleken dat de sturing vanuit de teamleiding in dit traject onvoldoende was. De rechtbank vindt het van essentieel belang dat juist bij de inzet van een WOD-traject zo zorgvuldig mogelijk wordt gewerkt. De advocaten van Joop M. hadden betoogd dat de methode veel te ver is gegaan.

De rechtbank stelt vast dat de gevraagde zorgvuldigheid ontbrak, waardoor het kon gebeuren dat er een intieme relatie met de partner van de verdachte ontstond. Hiermee zijn normen van fatsoen overschreden en dat had volgens de rechtbank voorkomen moeten worden.

Straf

Bij de hoogte van de straf houdt de rechtbank rekening met de cruciale rol van verdachte en zijn strafblad. Aan de andere kant houdt de rechtbank rekening met de onherstelbare vormverzuimen (onrechtmatigheden) in het WOD-traject. Om die reden heeft de rechtbank één jaar gevangenisstraf in mindering gebracht.

Daarom is er een celstraf van 9 in plaats van 10 jaar opgelegd. Dat is nog altijd 2,5 jaar minder dan geëist door het Openbaar Ministerie.