Rechtbank wil meer weten over verwerking Encro-chats door politie (UPDATE)

Voor het eerst wil een rechtbank in een strafzaak meer weten over de verwerking door de politie van de chats die de Franse en Nederlandse politie vorig jaar van de encryptiedienst EncroChat heeft gekregen. Tot nu toe hoefde dat niet, en gingen Nederlandse rechters af op het zogeheten vertrouwensbeginsel en op het oordeel van een Nederlandse rechter-commissaris.

Door @Wim van de Pol

Vorig voorjaar kon de politie vanaf 1 april enkele maanden live meekijken welke appjes gebruikers van EncroChat naar elkaar verzonden. Een Nederlandse rechter-commissaris gaf een machtiging voor het gebruik van de met die operatie (onderzoek 26Lemont) verkregen pgp-chats in andere Nederlandse strafrechtelijke onderzoeken. 26Lemont is een onderzoek naar het bedrijf EncroChat, niet naar Nederlandse gebruikers van die dienst.

Advocaten stellen dat informatie uit 26Lemont niet zonder toetsing kan worden gebruikt in onderzoeken naar Nederlandse gebruikers van EncroChat.

“Bijvangst”

Een rechtbank moet altijd in principe kijken of de opsporing volgens de regels is gegaan. De Europese en Nederlandse wetgeving over bescherming van de privacybelangen van gebruikers van communicatiediensten is strikt.

In alle voorgaande beslissingen ging de rechtbank mee in de mening van het Openbaar Ministerie dat het onderzoek 26Lemont waarin de chats waren verkregen een ander onderzoek was. Officieel ging 26Lemont over het bedrijf EncroChat en niet over gebruikers bij wie een Encro-telefoon was aangetroffen.

De “bijvangst” van de chats uit EncroChat in 26Lemont mocht volgens de rechter-commissaris in die andere onderzoeken naar Encro-gebruikers worden gebruikt en daarmee was de kous af.

Afweging

Maar nu gaat in drugsonderzoek “Appel” de rechtbank Midden-Nederland niet akkoord met deze redering. Op Twitter publiceerde advocaat Chistian Flokstra een fragment uit dit vonnis:

Navolging?

In het vonnis staat dat de rechtbank wil weten wat de afweging is geweest die de rechter-commissaris heeft gemaakt bij het toestemming geven voor het gebruik van de chats in onderzoeken naar Encro-gebruikers en de mogelijke schending van de privacy van EncroChat-gebruikers tegenover de belangen van het strafrechtelijk onderzoek.

Het Openbaar Ministerie moet nu de machtiging van de rechter-commissaris hierover gaan overleggen, of een proces-verbaal maken waarin de afwegingen van de rechter-commissaris voor de toestemming van het gebruik van de Encro-chats duidelijk worden. Die waren tot nu toe geheim.

De vraag is in hoeverre deze beslissing navolging gaat krijgen in de vele andere rechtszaken waarin chats van Encro-gebruikers op dezelfde manier aan het bewijs zijn toegevoegd, dus zonder controle op de juiste afweging van privacybelangen.

Zie alles over de EncroChat-hack:

Rechtbanken hoorden lang niet alles over EncroChat-hack (UPDATE)

‘EncroChat-hack was volgens Franse wetgeving illegaal’ (UPDATE)

‘OM is boos op Britten over openheid over EncroChat’

Brits document laat zien hoe EncroChat werd gehackt

Sommige Encro-gebruikers verwijderden oude berichten niet

EncroChat: de reconstructie van de hack (UPDATE)