Nadat veel rechtbanken zich aanvankelijk neerlegden bij de weigering van het Openbaar Ministerie om de contacten te horen waarmee verdachte gebruikers telefoons met Sky ECC hadden gechat is dat nu omgeslagen. Dat zegt advocaat Cem Polat die vanaf vorig jaar hier systematisch om begon te verzoeken: ‘Ik merk dat vrijwel alle rechtbanken nu het verzoek tot het horen van tegencontacten toewijzen. Ook rechtbanken die hier aanvankelijk niet zo happig op waren zoals de rechtbank Den Haag en dinsdag ook de rechtbank Haarlem.’

Veranderd

Als verdachten in een strafzaak met EncroChat of Sky ECC schatberichten hebben uitgewisseld weigerden officieren van justitie op verzoek van advocaten aan te geven welke personen volgens hen achter de chatnamen schuilgingen. De advocaten wilden die namen weten om ze als getuigen te horen. Verzoeken om de contacten van verdachten te mogen horen worden, zeker als het medeverdachten (kunnen) zijn altijd toegewezen maar in het geval van gebruikers van encyptiediensten niet. Het Openbaar Ministerie wil niet blootgeven met wie pgp-gebruikers allemaal contact hadden gehad, vooral vanwege opsporingsbelangen. Rechtbanken gingen daar vorig jaar nog wel in mee. Maar dat is sinds het begin van dit jaar veranderd.

‘Als een verdachte Sky-ECC berichten heeft uitgewisseld met andere Sky ID’s over de strafbare feiten dan wil ik de personen achter die Sky-ID’s als getuige kunnen horen’, zegt advocaat Polat. ‘Zeker als mijn cliënt ontkent de gebruiker van een Sky-ID te zijn’.

Het Openbaar Ministerie in Haarlem had verklaard dat de identiteit van gebruikers van zes encryptie-accounts onbekend was maar wel bekend was bij het landelijk parket. Daarop gaf de rechtbank de opdracht dat die personen moeten worden gehoord bij de rechter-commissaris.

Eerlijk proces

De rechtbank Utrecht legde eerder uit dat zwaarwegende opsporingsbelangen geen wettelijke grond zijn om getuigen af te wijzen. De rechtbank oordeelt dat een weigering van het OM om tegencontacten vrij te geven raakt aan het recht op een eerlijk proces. Het belang van de verdachten is ‘evident’ groot.

‘Ook in Amsterdam lijken rechters het verzoek van de advocaten bij een goede motivering altijd toe te wijzen’, zegt Polat. Dit zoeken van en horen van getuigen zal zeker voor vertraging zorgen in rechtszaken, denkt Polat. ‘Een oplossing die door een van de rechtbanken is geopperd is om aan tafel te gaan zitten om te zien of er procesafspraken te maken zijn. Wellicht dat dit een oplossing is voor de vele SKY en ECNRO zaken waarmee rechtbanken worden overspoeld.’

Als er procesafspraken worden gemaakt hebben justitie en verdediging vooraf samen afgesproken hoe ze met de toetsing van delen van het bewijs willen omgaan zodat zaken veel sneller door rechters kunnen worden behandeld.

Zie ook:

Rechtbank wil Sky ECC-gebruikers toch als verdachten kunnen horen