Een gerechtshof in Zweden heeft vorige week in een arrest een verdachte vrijgesproken die was veroordeeld op bewijs dat de politie heeft verkregen bij de hack van EncroChat in Frankrijk in het voorjaar van 2020. Het hof vindt dat de verdachte zich niet goed kon verweren omdat zijn advocaten geen toegang kregen tot het EncroChat-materiaal.

Door @Wim van de Pol

Tussen april en juni vorig jaar verzamelde de Franse Gendarmerie chats die EncroChat-gebruikers naar elkaar stuurden, nadat er toegang was verkregen tot een server in Roubaix. Die chats werden via Europol gedistribueerd naar verschillende landen waar de gebruikers zich bevonden. Dus ook in Zweden zijn er verschillende rechtbanken die moesten oordelen over de rechtmatigheid van het EncroChat-bewijs.

In de zaak waarin het gerechtshof van Svea (in Stockholm) uitspraak deed had eerst de districtsrechtbank van Eskilstuna de 23-jarige man veroordeeld voor wapenhandel en wapenbezit, tot drie jaar en negen maanden gevangenisstraf.

Toegestaan

In de zaak was het EncroChat-materiaal het belangrijkste bewijs. Het hof heeft in hoger beroep vastgesteld dat het verzamelen van het bewijs niet in strijd was met de Franse of Zweedse wet of Europese of internationale overeenkomsten. Zweden is ook lid van de Europese Unie.

Het hof tekent wel aan dat belangrijke nadere vragen over de procedure niet zijn beantwoord. Desondanks heeft het hof toegestaan ​​dat het EncroChat-materiaal in de zaak wordt ingeroepen.

Waarde van chats

Het hof vindt wel dat er teveel onduidelijkheid is over hoe de Zweedse autoriteiten toegang hebben gekregen tot het materiaal zelf. En ook of die procedure in overeenstemming is met de Zweedse wetgeving voor het verkrijgen van bewijs uit telecomgegevens. Doordat de verdediging geen antwoord op zijn vragen kreeg had de verdachte ook ‘duidelijk beperkte’ mogelijkheden om op het bewijs te reageren. Dat heeft ook het vermogen van het hof om de waarde van het bewijs te beoordelen aangetast, zo oordeelt het gerechtshof.

In het licht hiervan zegt het hof ook niet goed te kunnen beoordelen wat nu de waarde en bruikbaarheid is van de door de politie geciteerde stukjes uit de chats. En ook dat het bewijs ‘niet duidelijk genoeg’ verwijst naar de verdachte als dader’.

Advocaten in Nederland hebben in zaken met pgp-chats hierover ook verweren gevoerd. In Nederland hebben rechters in zaken waarin chats van Ennetcom en PGPSafe zijn gebruikt dit bewijs toegestaan (in sommige zaken zal het Europese Hof zich in de toekomst waarschijnlijk nog uit moeten gaan laten).

Over het EncroChat-bewijs zijn nog geen definitieve rechterlijke oordelen geveld.

Lees meer over de EncroChat-hack:

NFI gebruikte “deep learning”-techniek bij scannen EncroChat-berichten

‘EncroChat-hack was volgens Franse wetgeving illegaal’ (UPDATE)

‘OM is boos op Britten over openheid over EncroChat’

Brits document laat zien hoe EncroChat werd gehackt

Sommige Encro-gebruikers verwijderden oude berichten niet

EncroChat: de reconstructie van de hack (UPDATE)