Advocaat Van Oosten: ‘Verstandiger drugsbeleid maakt meer kroongetuigen overbodig’

Advocaat Geertjan van Oosten was er van dichtbij getuige van hoe het Italiaanse rechtssysteem met spijtoptanten werkt. In Nederland kreeg hij een levenslang vonnis voor een cliënt ongedaan, dat op basis van een valse Italiaanse getuigenis was uitgesproken. Wat vindt hij van het voornemen van de minister van Justitie om de kroongetuige-regeling in ons land uit te breiden? Crimesite sprak hem hierover.

Door Joost van der Wegen

Crimesite: U heeft ervaring in een Nederlandse zaak, waarin een spijtoptant uit Italië een rol speelde?

‘Ik heb in de zaak van Aldo G. zelf meegemaakt dat een Italiaanse kroongetuige grove leugens uitte, waardoor onze cliënt in Nederland in eerste instantie tot levenslang werd veroordeeld. Gelukkig konden wij in hoger beroep de leugens onderuithalen en werd hij vrijgesproken. Maar dat was een dubbeltje op zijn kant.’

Wat vindt u naar aanleiding van uw ervaring met Aldo G. dan van de figuur van de kroongetuige in strafzaken, in de aanpak van georganiseerde misdaad?

‘De kroongetuige is een bijzondere figuur in de strafrechtpleging, waar ook zeer grote nadelen aan verbonden zijn. De overheid moet daarbij deals sluiten met criminelen die een belang kunnen hebben om anderen onterecht te belasten. Daardoor vergroot je dus de kans dat mensen onschuldig worden veroordeeld. Dit moet je, als je het al wilt gebruiken, dus met de grootst mogelijke zorgvuldigheid en alleen in de meest ernstige zaken doen.’

Bijvoorbeeld door de kring om hen heen te beschermen, zoals de minister vandaag aangaf?

‘Het is uitermate lastig om te bepalen hoe groot de kring moet zijn van de te beschermen personen. Kennelijk heeft de minister niets geleerd van het feit dat recentelijk een advocaat, een familielid en een bekende adviseur van een kroongetuige om het leven zijn gebracht, naar alle waarschijnlijkheid ten gevolge van hun betrokkenheid bij een kroongetuige.’

Wat moeten we hier voor conclusie uit trekken?

‘Dit toont eens te meer aan dat de Nederlandse overheid nog niet voldoende is toegerust om zelfs in de meest ernstige zaken op een goede manier van dit middel gebruik te maken. Dit moeilijke middel willen uitbreiden tot minder ernstige zaken is dan ook een zeer slecht idee. De gedachte van de minister is in mijn ogen dus onnavolgbaar.’

Hoe moeten we het probleem van die georganiseerde misdaad dan aanpakken?

‘Veel meer winst valt te behalen door nu eindelijk eens te komen tot een verstandiger drugbeleid. De war on drugs heeft ons echt alleen maar ellende gebracht, waaronder de criminaliteit waarvoor nu zoveel opsporingsmiddelen – waaronder de kroongetuige-regeling – moeten worden ingezet.’

Hoe zou dat er concreet uit moeten zien?

‘Ik ondersteun het burgerinitiatief van de Stichting Drugbeleid, waar veel zeer verstandige mensen zich aan hebben verbonden, om te komen tot een veel rationelere en effectievere aanpak van druggebruik. Dan kan de kroongetuige zo beperkt mogelijk van stal worden gehaald. Dat zou voor iedereen grote winst zijn.’

 

De Italiaanse spijtoptant: ‘Het is geen perfect middel’

Aldo G. kreeg van de rechtbank in Utrecht levenslang opgelegd voor de vermeende dubbele moord op twee Braziliaanse cocaïnesmokkelaars. Geertjan van Oosten reisde met collega Wim Anker en de Procureur-generaal van het Hof naar Italië om getuige en maffia-spijtoptant Fillipo Cerfeda in de zaak te verhoren.

Later sprak het Hof in Amsterdam Aldo G. vrij. Die vond de getuigenis van de spijtoptant ongeloofwaardig. Dat bleek onder meer uit de getuigenis van de rechterhand van deze man, die aangaf dat Cerfeda in zijn verklaringen sterk overdreef. Ook geloofde het Hof de opgevoerde motieven voor de moorden niet.

De raadslieden kregen van de Italiaanse justitie het volgende te horen over de inzet van spijtoptanten: ‘Het is geen perfect middel, maar het is het enige dat we hebben.’