Blijft rechercheur Villamoord lesgeven op politieacademie?

Het rapport van de Advies Commissie Afgesloten Strafzaken (ACAS) was vernietigend over de verhoren van de verdachten van de Arnhemse villamoord. De rechercheurs stapelden fout op fout. Maar een van de verhoorders blijft waarschijnlijk gewoon les geven op de politieacademie, in het vak Verhoortechnieken.

Door Timo van der Eng

De ACAS signaleerde dat tijdens de verhoren van de verdachten van de Arnhemse villamoord tenminste 8 zaken zijn mis gegaan. Zo werd de verdachten daderkennis voorgezegd, bij een van de verhoren werd de tolk (de verdachte sprak gebrekkig Nederlands) met een smoesje weg gestuurd (de tolk bleef 2 uur weg), de verhoren duurde veel te lang en waren veel te intensief (ze gingen door tot diep in de nacht), er werd de verdachten een lagere straf in het vooruitzicht gesteld als ze zouden bekennen, de vraagstelling was suggestief, etc.

Opvallend

Opvallend: rechercheur Ben, die een prominente rol speelde bij de verhoren, geeft inmiddels les op de politieacademie in het vak Verhoortechnieken. Vlak na het verschijnen van het rapport van de ACAS verklaarde de politieacademie bij monde van woordvoerder Pieter Beljon: ‘We zullen het rapport van de ACAS bestuderen. Dan zullen we kijken óf we iets moeten doen en, zo ja, wát we moeten doen.’

Geen antwoord

We zijn inmiddels een maand verder. Desgevraagd laat Beljon aan Crimesite weten dat het advies van de ACAS (29 pagina’s) inmiddels is gelezen. Maar hij weigert  duidelijkheid te verschaffen. Op de vraag of de politieacademie maatregelen heeft genomen zegt hij ‘De  afgelopen twintig jaar is het onderwijs, en daarmee dus ook de technieken en tactieken in verhoor,  aangepast aan de eisen van de tijd en geldende wet- en regelgeving. Wat er nu wordt geleerd, dat is heel anders dan vroeger.’ Op de vraag ‘Vinden jullie na lezing van het rapport of jullie iets moeten doen en zo ja, wat hebben jullie gedaan?’ geeft hij geen antwoord.

Ad, de leider van het team dat de verdachten van de Arnhemse villamoord verhoorde, is inmiddels met pensioen. Hij gaf eerder aan niet met de pers te willen praten. Hij was overigens ook betrokken bij de Puttense moordzaak, waarin Herman Du Bois en Wilco Viets ten onrechte werden veroordeeld.

Zelfmoord

Voor de Arnhemse villamoord werden uiteindelijk 9 mannen veroordeeld op basis van 2 valse bekentenissen, verkregen via de discutabele verhoren. Er was verder geen bewijs. In hoger beroep werden celstraffen tot 12 jaar opgelegd. Een van de veroordeelden pleegde zelfmoord in zijn cel met achterlating van een briefje met daarop de tekst: ‘Ik ben onschuldig.’

De ACAS heeft de Hoge Raad geadviseerd het proces over te doen. Als dat wordt gehonoreerd, zal waarschijnlijk vrijspraak volgen voor de verdachten. Er is dan sprake van de grootste justitiële dwaling in Nederland ooit. Mogelijk zullen de verdachten dan een  schadeclaim in dienen. Ter vergelijking: Herman du Bois en Wilco Viets, die ten onrechte werden veroordeeld in de Puttense moordzaak en 7 jaar vast zaten, kregen beiden 900.000 euro schadevergoeding.

Van verschillende verhoren zijn video-opnames gemaakt. Ook van dat van verdachte Ömer A. die direct nadat hij is aangehouden wordt ondervraagd door twee rechercheurs: Ben en Henk. De verhoorders hebben de tolk met een smoes naar buiten gestuurd; er is ook geen advocaat aanwezig bij het verhoor. Vervolgens duwen de twee Ömer A., onder andere via de suggestie dat andere verdachten hem wel eens zouden kunnen aanwijzen als de schutter, in de richting van een bekentenis:

Hieronder een passage uit het verhoor:

Verhoorder Ben: Jawel, jij was daar. 2 september, woensdag 2 september, ben jij daar geweest. Jij weet exact wat daar gebeurd is. Ja? Maar jouw rol, jouw rol is misschien maar heel klein geweest, hè? Misschien ben jij wel niet de moordenaar, ja? Misschien ben jij wel helemaal niet de moordenaar! Is het dan niet belangrijk dat jij mij precies vertelt wat er gebeurd is, als jij niet de moordenaar bent? Want wie krijgt de zwaarste straf? Wie krijgt de zwaarste straf? Wie krijgt de zwaarste straf?

Verhoorder Henk: Ja, geef dan antwoord!

Verhoorder Ben: Kom.

Verhoorder Ben: En jij hebt op de uitkijk gestaan! Klopt!

Verhoorder Henk: Adnan was erbij.

Verhoorder Ben: Klopt hè? Kijk mij nou aan, jongen! Klopt hè? Cem! [Dit is de tweede naam van Ömer -tvde]

Klopt hè?

(…)

Ömer: Ik weet helemaal niks van!

Verhoorder Ben: Klopt, hè? Jij hebt buiten gestaan! Cem!

Ömer: Nee, ik ben niet buiten staan.

Verhoorder Ben: Maar waar ben je dan, oh, dan ben je naar binnen gegaan!

Ömer: Nee.

Verhoorder Ben: Want je bent erbij geweest.

Ömer: Nee, ik weet helemaal niks van deze zaak!

Verhoorder Ben: Wie krijgt nu de zwaarste straf? Jij krijgt de zwaarste straf?

Verhoorder Henk: Nou, zeg dan!

Verhoorder Ben: Kom!

Ömer: Ik ben onschuldig! Waarom moet ik dan…

Verhoorder Ben: Nee, nee, nee.

Ömer: Waarom moet ik dan de zwaarste straf?