De Nederlandse politie heeft tijdens het live meekijken naar berichten van Sky ECC-gebruikers de berichten van zeker zestien personen die geheimhouder zijn, zoals advocaten, gelezen en opgeslagen. Mogelijk zijn dat er nog meer. In de zaak waar dit vrijdag is gebleken zijn door de rechtbank alle verdachten op vrije voeten gesteld. Bijzonder is dat dit gebeurde op vordering van de zaaksofficieren van justitie, die het eens waren met de advocaten dat er nader onderzoek nodig is naar de toedracht van de Sky-hack.

Door @Wim van de Pol

Door een stuk waar Crimesite vorige maand over schreef weten we dat de rechtbank in Parijs op 17 december 2020 de machtiging gaf om via de server van Sky ECC in Roubaix de telefoons van alle Sky ECC-gebruikers te hacken.

Vervolgens konden de Nederlandse, Belgische en Franse politie in de periode van 15 februari 2021 tot en met 9 maart 2021 live meelezen in de berichten van Sky ECC-gebruikers.

Zeker zestien geheimhouders

Advocaat Haroon Raza gebruikte een Sky-telefoon. Hij stelde tegenover de rechtbank dat uit het dossier duidelijk is dat zijn Sky-berichten zijn gelezen door de politie en ook minimaal een jaar zijn bewaard.

De recherche heeft gerapporteerd dat tot september 2021 zestien Sky-accounts van waarschijnlijke geheimhouders door de politie zijn geregistreerd.

Niet vernietigd

De normale procedure is dat als de politie dit soort berichten of gesprekken opvangt, deze apart worden gezet en na overleg direct vernietigd. Dat is in het Sky-onderzoek niet gebeurd, zegt Raza, op grond van de stukken in het dossier.

Er zijn waarschijnlijk nog veel meer berichten van geheimhouders gelezen. De zestien accounts (en berichten) betreffen slechts de stand van zaken van september 2021, terwijl vanuit de computers van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) nog wekelijks duizenden nieuwe berichten ter beschikking van de recherche komen. Die stromen uit de zee van tientallen miljoenen Sky-berichten die de politie bij de hack heeft weten te onderscheppen.

Meldadres

Uit e-mail correspondentie tussen advocaat Haroon Raza en de recherche-officier van het landelijk parket Evert Harderwijk komt naar voren dat de recherche en justitie in ieder geval in Raza’s geval had kunnen weten dat hij een Encro- en Sky-telefoon gebruikte.

Zijn Encro-adres was debestestrafpleiter.nl en verder hij had na het bekend worden van de hack van EncroChat (in juli 2020) zijn Sky-adres gemeld. Hij vermeldde overigens zijn Sky-adres in iedere mail naar politie, justitie en rechtbank. Jaarlijks meldde Raza zijn Sky-gebruik rechtstreeks bij het speciale meldadres van het Openbaar Ministerie.

“Onbegrijpelijk’

‘Nog duidelijker kan het toch bijna niet’, aldus Raza tegen de rechtbank.

Niettemin blijkt nu uit een brief van het Openbaar Ministerie in een grote cocaïnezaak dat Raza’s berichten inhoudelijk zijn besproken met een rechercheofficier van justitie en zelfs met de hoofdofficier van justitie van het landelijk parket (dus geen officieren van justitie die hun kennis geheim moeten houden).

Raza noemde dat ‘onbegrijpelijk’.

E-mail

Toch is dat nog niet alles. Het lijkt erop dat het Openbaar Ministerie de berichten van de geheimhouders opzettelijk heeft gelezen en bewaard, terwijl dat volgens de wet niet mag.

Voor de rechtbank citeerde Raza uit een e-mail van 12 januari 2021 aan rechercheofficier Evert Harderwijk, dus in de periode dat de recherche heimelijk meeluisterde moet de Sky-gebruikers, maar dit nog niet publiek bekend was.

Raza trok Harderwijk aan zijn mouw met de vraag waarom die hem nooit een reactie had gegeven op eerdere meldingen door Raza van zijn gebruik van Sky, EncroChat en PGPSafe. En hij vroeg Harderwijk ook om een bevestiging van het aantreffen en de vernietiging van zijn berichten. In de Wet bijzondere opsporings bevoegdheden staat namelijk dat dit moet gebeuren.

De wet

Harderwijk antwoordde Raza dat dit niet zou gebeuren. En in maart van dit jaar heeft het Openbaar Ministerie bevestigd in communicatie met de deken van de Orde van Advocaten dat berichten uit het Sky-account van Raza zijn gelezen, opgeslagen en bewaard. Hetzelfde gebeurde met berichten van andere advocaten die Sky ECC of EncroChat gebruikten.

Raza: ‘Het Openbaar Ministerie trok zich gewoon niets aan van de wet.’

Rosi

Bij de Rotterdamse rechtbank kwam dit alles vrijdag naar boven in de eerste voorbereidende zitting van de megazaak “Rosie”, over binnenhalen van meerdere grote partijen cocaïne in de haven van Rotterdam.

De advocaten van de drie verdachten hadden daar hetzelfde verweer gevoerd als in de zaak die vorige week voor de rechtbank in Amsterdam speelde. Daar zou de rechtbank uitspraak doen maar stelde de datum van het eindvonnis voor onbepaalde tijd uit om nader onderzoek naar de Sky-hack te kunnen verrichten.

Opmerkelijk

Heel opmerkelijk is dat nu voor de Rotterdamse rechtbank de officieren van justitie het eens waren met de advocaten dat op nadere informatie uit Frankrijk moet worden gewacht, en dat de zaak ‘niet volledig’ was en nog niet aan behandeling toe is.

De officieren vroegen de rechtbank zelfs om daarom de drie verdachten te schorsen uit het voorarrest, wat ook gebeurde.

Net als bij andere rechtbanken krijgen de zaaksofficieren hun informatie over de hack van Sky ECC van het landelijk parket en weten zij hier inhoudelijk niets van. Het landelijk parket moet nu via de plaatselijke zaaksofficieren de verschillende rechtbanken nadere uitleg gaan geven over de toedracht rond de hack van Sky ECC. En ook over het lezen en opslaan van geheimhoudersberichten.

Zie ook:

Belgische rechtbank gebruikt EncroChat-bewijs niet

Hoe een parketnummer de route voor de Sky-hack onthult