In de grootste containerhavens van Europa zijn corrupte contacten binnen logistieke bedrijven in de haven en de scheepvaart een grote zwakke plek in de bestrijding van de internationale cocaïnehandel. Dat staat in een rapport van Europol over smokkel van drugs naar de grootste Europese havens: Rotterdam, Antwerpen en Hamburg/Bremerhaven. Eén enkel corrupt contact kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat vele containers met drugs door smokkelaars van een haventerrein kunnen worden afgereden.

Door @Wim van de Pol

Het Europol rapport waarschuwt vooral voor het verduisteren van containerreferentiecodes (of pincodes). Een rederij geeft iedere container een eigen code. Met deze code bevestigt de rederij dat de container gelost kan worden in de bestemmingshaven en daarmee kan de klant de container ophalen van de terminal. De code wordt doorgegeven aan de importeur of de expediteur die namens de importeur werkt, en door de expediteur/importeur aan het transportbedrijf dat de container ophaalt op de plaats van bestemming. De code wordt ook naar de terminal gestuurd waar de goederen in de bestemmingshaven aankomen, zodat de terminal kan controleren of de juiste containerreferentie door de vervoerder is opgegeven.

Eigenaar merkt niets

Criminelen proberen door corrupte contacten bij één van de bedrijven in de keten van het logistieke proces de codes van containers te bemachtigen waar ze cocaïne in hebben verstopt. Die code wordt dan verstrekt aan de chauffeur van een transportbedrijf in dienst van het criminele netwerk. Die kan met de code de container ophalen als “legitieme klant”. Buiten de haven worden de drugs dan snel uit de container gehaald.

Soms is de handelwijze zo professioneel georganiseerd dat de rechtmatige eigenaar van de container niet in de gaten heeft dat de container is gebruikt voor transport van cocaïne, omdat de container gewoon wordt afgeleverd op het gewenste adres. In andere gevallen worden containers langs de weg gezet of in een loods verborgen.

Coördinatie

Maar dit is niet de enige methode die smokkelaars gebruiken door informatie van corrupte contacten. Volgens de onderzoekers van Europol coördineren de grotere netwerken informatie van meerdere contacten die ze hebben bij verschillende bedrijven in de keten, zowel in Zuid-Amerika als in Europa, en bij toezichthouders als beveiligers, Douane en politiediensten.

Door de logistieke processen te analyseren komen de smokkelaars tot steeds nieuwe slimme manieren om cocaïne te smokkelen.

Uithalers

Op de (vaak reusachtige) haventerreinen staan vier hoofdsoorten containers: containers die net zijn aangekomen, containers in transit naar een andere bestemming buiten de EU, containers in transit binnen de EU en containers van buiten de EU die in de EU (Nederland) worden ingevoerd.

Die verdeling biedt kansen voor criminelen die cocaïne willen laten uithalen uit containers die (bijvoorbeeld) uit Zuid-Amerika komen. In Europa wordt ongeveer 10% van de containers uit Zuid-Amerika gecontroleerd, maar slechts 2% van de containers uit andere bestemmingen krijgt controle.

Wie er in slaagt door een corrupt contact heimelijk en snel een container te laten verplaatsen naar een vak waar containers uit de EU staan te wachten (de “switch-methode”) weet dat die waarschijnlijk geen controle krijgt.

Wie de informatie heeft waar een bepaalde container staat kan die snel laten “uithalen” door mensen het terrein op te sturen.

Trojaanse paard

De laatste tijd is in Rotterdam de methode van het Trojaanse paard populair. Daarbij worden uithaalploegen in een container het haventerrein opgebracht, en middels corrupte contacten vlakbij een container met cocaïne geplaatst. Vorige week hield de Douane zo’n ploeg tegen toen ze in een container werden afgeleverd.

Helemaal mooi is het voor de criminele organisatie als de container met de uithaalploeg een transit-route volgt waar geen controle is, want dan gaan uithalers met drugs en al weer veilig van het terrein af.

Zo combineren slimme smokkelaars voortdurend allerlei technieken, steeds gebruik makend van corruptie. Europol schat in dat als de controles in Rotterdam en Antwerpen verbeteren smokkelaars zullen uitwijken naar kleinere havens met minder controle. Daarom bevelen de onderzoekers aan om beter Europees samen te werken tegen de smokkel van cocaïne.

Geweld

Geweld en aanslagen op woningen en auto’s, gijzelingen (zoals laatst in Antwerpen) maar ook liquidaties zijn een onvermijdelijk gevolg als plaatsen op de route van de internationale cocaïnehandel komen te liggen. Rotterdam en Antwerpen merken aan de toename van het geweld dat er de laatste jaren veel meer handel via deze havens verloopt.

De toename van de handel betekent immers werk voor lokale criminelen die als uithalers of op een andere manier een boterham aan de drugshandel gaan verdienen, en vaak in natura (cocaïne) worden uitbetaald. Onderling komen die groepen in conflict met elkaar. Het zijn conflicten die de grote bazen in de handel niet raken.

Europol schrijft dat de toename van het geweld ook verklaard kan worden uit druk en intimidatie die criminelen uitoefenen op mensen die werken in de haven en die ze willen dwingen om (door te gaan met) criminele hand- en spandiensten te verrichten, zoals het geven van informatie over containers.

De enorme geldstromen maken het makkelijk om geweldsklussen uit te laten voeren.