Het Constitutionele Hof van Frankrijk heeft vrijdag geoordeeld dat de inzet van het staatsgeheime middel waarmee in 2020 de telefoons van EncroChat werd gehackt en berichten van die telefoons werden afgetapt grondwettelijk in orde is. De Franse Gendarmerie heeft vanaf 2019 met toestemming van de Franse rechter, en in samenspraak met de Nederlandse justitie, specialisten eerst de servers van EncroChat en later (in 2020) Encro-telefoons wereldwijd laten binnendringen.

Door @Wim van de Pol

Hoe dat binnendringen, vanuit hostingbedrijf OVH in Roubaix, precies is gebeurd, dat is onbekend omdat de tool volgens de Franse autoriteiten een militair staatsgeheim betreft.

Dat staatsgeheim is tevens de reden dat het Nederlands Openbaar Ministerie in alle rechtszaken waarin Encro-chats aan de orde zijn stelt dat verdachten en hun advocaten en evenmin de rechtbank over de rechtmatigheid van deze hack niets te weten kunnen komen. Nederlandse rechters moeten afgaan op een algemene goedkeuring door enkele Nederlandse en Franse onderzoeksrechters, gebaseerd op het zogeheten Europese vertrouwensbeginsel.

Het Franse Conseil Constitutionnel toetst wetgeving en besluiten van rechters aan de Franse Grondwet. Daarnaast bestaat er in Frankrijk een hooggerechtshof dat zich richt op de zaaksinhoudelijke toepassing van het recht. In Frankrijk zijn daar nog verschillende Encro-zaken in cassatie.

In Nederland is er alleen de Hoge Raad. Die moet zich nog uitspreken over tientallen zaken met bewijs van EncroChat.

Schending van recht op eerlijk proces

De wereldwijd opererende organisatie Fair Trials, die zich beijvert voor het toepassen van het recht in een eerlijk proces, heeft in reactie grote zorg geuit over de beslissing van het Franse Hof.

Fair Trials ziet dat in de Franse Encro-zaken ‘duidelijk sprake is van schending van het recht op een eerlijk proces’. De Franse autoriteiten gebruikten het ‘defensiegeheim’ om informatie weg te houden over hoe het netwerk door de Gendarmerie was geïnfiltreerd en welke gegevens waren opgehaald, zo stelt de organisatie.

Europol-informatie

Laure Baudrihaye-Gérard, juridisch directeur van Fair Trials Europe zegt:

Duizenden mensen in Europa zijn vastgezet en vervolgd op basis van bewijs van de EncroChat-infiltratie, maar het is onmogelijk om een ​​eerlijk proces te krijgen als er geen toegang is tot het bewijsmateriaal dat er ligt tegen verdachten, of als die dat niet kunnen aanvechten. We willen alle EU-lidstaten er krachtig op wijzen dat de mensenrechten voor alle mensen moeten worden gerespecteerd, en we blijven de geheimhouding rond het bewijsmateriaal dat uit de hack is verkregen aan de kaak stellen.

Eerder stuurde Fair Trials een open brief over de hack, die was opgesteld met een groep Europese advocaten, onder hen ook Nederlandse advocaten. De brief drong er ook bij de EU op aan om de rol van Europol te onderzoeken bij het faciliteren van de uitwisseling van informatie uit de chats tussen politieautoriteiten in heel Europa, die na de hack op gang kwam.

Baudrihaye-Gérard stelt dat er geen effectief onafhankelijk toezicht op deze informatie-uitwisseling, en dat de het bestuur van de EU Europol hierop moet wijzen.

Zie ook:

‘Veel data van Encro-telefoons verdwenen’

Ondanks druk van OM moet verhoor officier van justitie over Encro-hack toch doorgaan