De rechtbank Rotterdam gijzelt NOS-journalist Robert Bas. De verslaggever is op bevel van de rechter-commissaris in Rotterdam in gijzeling genomen omdat hij niet bereid is als getuige vragen te beantwoorden in de lopende strafzaak over de moord op GGZ-directeur Rob Zweekhorst.
Zweekhorst
Volgens de NOS blijft hij in ieder geval tot maandag vastzitten. Zweekhorst is op Nieuwsjaarsdag in 2014 doodgeschoten in zijn woonplaats Berkel en Rodenrijs. Het was een vergissing. De schutter zag hem aan voor iemand anders. De NOS:
Bas beriep zich vandaag om principiële en juridische redenen op zijn journalistieke verschoningsrecht en gaf bij het verhoor geen inhoudelijke antwoorden. Dat recht is voor journalisten van belang om hun bronnen en zichzelf te beschermen. Met de gijzeling, een juridisch dwangmiddel, wil de rechter-commissaris Bas dwingen alsnog een verklaring af te leggen.
Telefoongesprekken
De zaak Zweekhorst speelt in de zaak van de verdachten rond de voor corrupte veroordeelde douanier Gerrit G.. In de strafzaak staat René F. (52) terecht als verdachte opdrachtgever voor de moord. Hij kwam voorlopig op vrije voeten omdat de rechtbank het bewijs niet voldoende vond om hem langer vast te houden. Eerder is F. veroordeeld in de douanezaak.
Verslaggever Bas kwam er begin dit jaar achter dat meerdere telefoongesprekken tussen een bron en hem door justitie waren afgeluisterd en dat de verslagen van sommige gesprekken door justitie aan het dossier zijn toegevoegd. Het afluisteren richtte zich op de bron. Zowel de bron als Bas is geen verdachte in deze zaak (zie hier meer over de beslissing van de rechter-commissaris.
Gevaarlijk
Naar aanleiding van de opgenomen gesprekken was Bas op verzoek van de advocaat van een verdachte opgeroepen als getuige. Bas heeft bij de rechter-commissaris nadrukkelijk verklaard dat het geven van antwoorden op vragen zowel voor de bron als voor hem gevaarlijk is.
Verschoningsrecht
De hoofdredactie van de NOS is buitengewoon geschokt door het besluit van de rechter-commissaris en spreekt van een aanval op de persvrijheid.
Nederland kent sinds oktober 2018 een wettelijk verschoningsrecht voor journalisten. De advocaten van de NOS en Robert Bas hebben bij de rechter-commissaris aangevoerd dat dit verschoningsrecht niet alleen de identiteit van de bron betreft maar alle informatie die hij uit hoofde van zijn werk als journalist heeft gekregen. Dat sluit aan bij jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM).