Het kabinet heeft Rinus Otte benoemd als de nieuwe topman van het Openbaar Ministerie, als opvolger van Gerrit van der Burg. Otte wordt per 1 juni voorzitter van het College van procureurs-generaal. Otte was al sinds 2016 lid van het College van procureurs-generaal. Hij kan maximaal zes jaar aanblijven. Otte was als raadsheer betrokken bij twee mogelijke rechterlijke dwalingen, en legde geen tbs op aan de latere moordenaar van Anne Faber.

Door @Wim van de Pol

Rinus Otte was raadsheer van het gerechtshof Arnhem dat de verdachten van de “Arnhemse Villamoord” uit 1998 veroordeelde. Dat hof negeerde aanwijzingen dat er door de recherche tal van fouten en onvolkomenheden waren begaan, en dat er waarschijnlijke valse bekentenissen waren. De zaak leidde tot een onthullende documentaireserie. Volgens de Adviescommissie Afgesloten Strafzaken wees de Hoge Raad een eerste herzieningsverzoek af door ‘juridische fijnslijperij’. Er loopt inmiddels een tweede herzieningsverzoek over de zaak.

Pompmoord

Otte was eveneens raadsheer bij het hof dat de verdachten in de zaak van de “Warnsveldse Pompmoord” veroordeelde. In die zaak werden vier mannen in 2004 mogelijk onterecht veroordeeld voor de moord op een pompbediende in Warnsveld. Deskundigen stellen dat er een valse bekentenis is afgelegd in de zaak. Ook over deze zaak is een onthullende reconstructie gemaakt aan de hand van de verhoortapes, het dossier en direct betrokkenen. Het veroordelend hof waar Otte zitting had liet de aanwijzingen voor slordig politiewerk en de prominente suggestie dat rechercheurs wellicht valse bekentenissen hadden afgedwongen links liggen, hoewel deze bekentenissen eigenlijk het enige bewijs waren.

In een boek van hoogleraar Peter van Koppen en de documentaireserie rijst levensgroot de suggestie dat ook hier sprake was van een rechterlijke dwaling.

Anne Faber

Als raadsheer was Rinus Otte ook betrokken bij het niet opleggen van tbs aan de latere moordenaar van Anne Faber, Michael P.. Er waren volop signalen dat P. zichzelf geestelijk niet meer in de hand had, toen hij terechtstond voor een reeks overvallen en geweldsdaden. De rechtbank legde de maximale straf van zestien jaar op. Het hof waar Otte deel van uitmaakte haalde daar vijf jaar van af, en liet oplegging van tbs achterwege. Dat leidde tot bittere kritiek van de vader van de in 2017 verkrachte en vermoorde Anne Faber. Hij vond dat Otte in 2016 daarom niet zou kunnen toetreden tot het College van procureurs-generaal.

De president van het gerechtshof Arnhem/Leeuwarden legde het tbs-besluit in 2018 nog in een gesprek uit aan de vader, het volgde nu eenmaal uit de wet.

Passend

Otte is er trots op om als magistraat de harde lijn van de wet uit te voeren. Zo drong hij aan op vervolging van een arts die de moeilijke beslissing nam het uitzichtloze leven van een patiënt te beëindigen. De arts kwam terecht te staan voor moord, en werd uiteindelijk vrijgesproken. Otte noemt zichzelf een ‘systeemdenker‘, en ‘compromisloos’ ook, wat hem betreft is dat complimenteus.

Wie ervaring heeft met de ongekende – en nog steeds groeiende – macht en dwangmiddelen van politie en Openbaar Ministerie, alsmede met de fouten die dit ‘systeem’ van Otte geregeld maakt, weet dat het extra oppassen is voor een Openbaar Ministerie met Otte aan het roer.

De systeemdenker Otte staat voor ‘een precieze uitleg van de wet’, zegt hij. En wat nu als het systeem fouten maakt, fouten waar toch mensen verantwoordelijk voor zijn, fouten van magistraten die leiden tot rechterlijke dwalingen als de Villamoord? Dan zwijgen Otte en het systeem.

Advocaat-generaal

De magistraten van het Openbaar Ministerie die de fout ingaan worden doorgaans schuintjes gepromoveerd. Zoals de officier die verantwoordelijk was voor de blunders in de dwaling van de Schiedammer Parkmoord. Of officier van justitie Lucas van Delft, die een doodsdreiging tegen zichzelf ensceneerde: hij is na een non-actieve periode inmiddels tot advocaat-generaal gestegen.

De promotie van Otte is helaas passend, allerminst geboden.