Teeven: plicht tot geheimhouding en een falend geheugen (UPDATE)

Het verhoor van oud-officier van justitie Fred Teeven in het hoger beroep in de zaak tegen Willem Holleeder was bij vlagen onderhoudend, hoewel meestal nietszeggend. Getuige Teeven was niet naar de beveiligde rechtszaal op Schiphol gekomen om Holleeder van dienst te zijn. Hij had twee troeven in zijn achterzak: plicht tot geheimhouding en een falend geheugen.

Door @Wim van de Pol

Willem Holleeder werd tot levenslang veroordeeld voor (onder meer) het laten plegen van vijf liquidaties. Die vonden plaats in de periode tussen 2003 en 2006 maar het dossier bestrijkt inmiddels feiten uit de periode vanaf de Heineken-ontvoering in de jaren tachtig tot Holleeders aanhouding in 2014.

Fred Teeven was als officier jarenlang rechtstreeks of zijdelings betrokken bij onderzoeken naar Holleeder. Zo was hij vanaf 1993 tot 1997 als officier van justitie verantwoordelijk voor de criminele inlichtingendienst in Amsterdam, en later de officier die het Kolbak-onderzoek naar afpersingen door Holleeder en medeverdachten leidde. Als inlichtingenofficier had hij toegang tot zeer vele geheimen. Donderdag wist hij vrij weinig te vertellen.

 ‘Wel van gehoord’

Aan de vragen van Holleeder’s advocaat Sander Janssen lag het niet.

Teeven was veelal gehouden aan zijn geheimhouding.

Verder wist hij soms wel precies hoe lang een onderzoek of een gebeurtenis geleden was: 25 jaar, soms 20 jaar, soms 15 jaar. Maar door dat tijdsverloop kon hij zich de meeste feiten niet meer herinneren.

Veel namen die hem werden voorgehouden kende hij niet, of hij had er alleen ‘wel van gehoord’.

Teeven wilde verder dat het gerechtshof zou geloven dat hij niet meer wist of “Sandra” de vriendin van de beruchte crimineel Sam Klepper was geweest of juist van de even beruchte John Mieremet. ‘Oh ja, van Klepper’, zei hij na te zijn bijgelicht.

Hij wilde ook dat het gerechtshof geloofde dat hij de naam Stanley Hillis alleen kende uit de periode 1993-1998, en dat hij daarna eigenlijk nooit meer iets over Hillis had vernomen. Van onderzoekssubject Mink Kok had hij – in de periode 1993-1998 – wel gehoord dat Hillis ‘de koning’ werd genoemd. Na 1998 was hij Hillis kennelijk niet meer tegengekomen. Terwijl de naam Hillis toch ook na 1998 in tal van dossiers is gevallen.

Zo kon Teeven kennelijk geen licht laten schijnen op een groot aantal kwesties die Holleeder’s verdediging opwierp.

Cor van Hout

Teeven liet in 1997 Cor van Hout arresteren voor drugshandel en de vondst van een grote voorraad wapens. In de kranten stond destijds dat de politie ’twee liquidaties’ door Van Hout had weten te verhinderen. Wie waren dan doelwit van deze liquidaties?
Teeven: ‘Dat kan ik niet zeggen, dat valt onder mijn geheimhouding’.

Na de veroordeling van Van Hout tot zes jaar sloot Teeven een deal met Van Hout. Geen van de partijen zou in hoger beroep gaan. Het financieel onderzoek tegen Van Hout werd gestopt (zijn bezit in Spanje en op de Alkmaarse Achterdam werd niet afgepakt), Van Hout mocht naar een gevangenis van zijn keuze, en op een eventueel gratieverzoek zou positief worden geadviseerd door het OM.

Wat was nu het voordeel voor de Nederlandse staat, wilde advocaat Janssen weten? Teeven zei dat er in hoger beroep ‘procesrisico’s’ zouden zijn, welke precies bleef onbekend. (tekst gaat verder na reclame)

‘Bankier van de onderwereld’

Teeven was soms als officier van justitie net niet betrokken genoeg geweest bij bepaalde zaken. Zo vervolgde hij wel Holleeder voor afpersing van de criminele vastgoedhandelaar Willem Endstra in de Kolbak-zaak. Maar hij wist niet waarom Endstra vanaf 2002 niet werd afgeluisterd en geobserveerd nadat John Mieremet hem toch als ‘bankier van de onderwereld’ in de krant had gezet.

Teeven stuurde in 2005 Haico Endstra met een microfoon naar Mieremet die hem vervolgens bedreigde en afperste. Waarom werd Mieremet niet aangehouden daarna?
Teeven wist het niet meer.

Ontlastende passages

Advocaat Janssen hield Teeven voor dat er verhoren zijn waarin de vermoorde vastgoedhandelaren Kees Houtman en Peter Petersen ontkennen dat Holleeder afperste, en dat Holleeder Cor van Hout niet had laten vermoorden. Er is ook een verhoor van een vriend van Houtman die zegt dat Stanley Hillis een dreiging voor Houtman was.

Desgevraagd wist Teeven niet hoe het kon dat rechercheurs juist deze voor Holleeder ontlastende passages hadden weggelaten in de processen-verbaal (ze kwamen pas recent boven water). Teeven zei wel te vinden dat sommige rechercheurs ‘een tikkie minder sturend’ richting Holleeder hadden kunnen zijn.

Stukken weg

In 2005 en 2006 begeleidde Teeven persoonlijk de bedreigde getuige Thomas van der Bijl. De raadsheren van het gerechtshof hoorden toe hoe Teeven het antwoord schuldig moest blijven op de vraag of Van der Bijl voor zijn liquidatie een kluisverklaring had afgelegd. Dat zou wel moeten omdat een rechter-commissaris zijn status als bedreigde getuige heeft getoetst.

Er is geen kluisverklaring te bekennen. In het dossier Van der Bijl ontbreken onder meer die kluisverklaring en een brief die Teeven heeft geschreven. Desgevraagd wist hij niet hoe dat kon. Hij wist alleen dat Van der Bijl bang was voor Holleeder.

Van der Bijl werd aangehouden in een mega-hasjzaak en vermoord toen zijn hechtenis daarin werd geschorst. Teeven zei echter geen verband tussen de liquidatie en de hasjzaak te zien, wel met Holleeder. Die hasjzaak stelde niet veel voor, bromde Teeven.

Dat is te zeggen: Van der Bijl is aangehouden aan het stuur van een busje met ruim 7 ton hasj. Later vond de politie in een loods nog 30 ton hasj.

Koos Plooij

Teeven leidde het onderzoek naar de afpersingen door Holleeder. Stanley Hillis werd volgens hem ‘niet uitgebreid in Kolbak besproken’. Ook valt op dat in Kolbak maar weinig te vinden is over John Mieremet. Waarom niet, daar moest Teeven het antwoord op schuldig blijven. Waarom alleen Holleeder? ‘Holleeder was nu eenmaal een oude bekende’, zei Teeven.

Hoe kan het dat allerlei informatie en oude onderzoeken over criminelen die rond de afgeperste Endstra een rol speelden niet in Kolbak en de onderzoeken naar liquidaties terugkwamen? ‘Het lijkt wel alsof iemand een beslissing heeft genomen om al die oude zaken niet bij elkaar te brengen’, zei Janssen.

Teeven wist dat niet.

En toen vroeg advocaat-generaal Koos Plooij het woord: ‘Ik snap de wens om daar duidelijkheid over te krijgen. Ik zal daar op een later moment iets over zeggen’, zei Plooij.

Plooij en Teeven werkten in heel wat onderzoeken samen. Plooij zou ook nog als getuige op kunnen worden geroepen, om vragen die getuige Teeven open liet te beantwoorden.

Komende maanden moeten nog verschillende andere getuigen in de zaak worden gehoord.