In een nieuwe aflevering van podcast Doofpod van de Amsterdamse rapper en straatveteraan Sugacane is meesterdief en Van Gogh-rover Octave “Okkie” Durham te gast. Hij vertelt daarin over het kantelpunt in zijn leven. ‘Toen ik in 2011 vastzat ging ik reflecteren van wat is nou de bedoeling? In de tussentijd was ik al naar tien tot twaalf begrafenissen geweest van vrienden die geliquideerd waren.’

Door Roel Janssen

In het ruim vijf kwartier durende gesprek tussen de twee Amsterdammers die met elkaar opgroeiden (“Okkie” in de Staatsliedenbuurt en Sugacane in de Pijp) reflecteren ze genuanceerd over hun verleden, hiphop, de straat en de jeugd van nu.

Durham zegt dat hij al die jongens heeft gekend waar die jongere jongens van dromen:

‘Ikzelf ook. Schatrijk geweest en ze willen het allemaal hebben, maar met dat vele geld komen die chicks op je af die je helemaal dol maken… Je gabber, hij wil je rippen, die wil je afmaken, de smeris zit achter je aan. Daar krijg je die rotzooi van, want als het moment komt dat je niet meer lekker kan slapen dan raak je ervan in de war. Daar staat geen miljard voor. En dat is wat die jongeren niet weten. Ze idealiseren iets, maar je hebt geen idee, gap! Je hebt twee kanten voor geld en ik heb voor beiden betaald. De meesten kennen de ene kant, maar niet die andere kant. Vroeger kregen grote mannen met veel geld een kleine straf, vandaag de dag zijn het kleine jongens met weinig geld die een gróte straf krijgen. Het is omgekeerd evenredig. Het is het niet meer waard (…). Veel mensen die heel rijk zijn leven niet, ze bestaan. Dat is een groot verschil.’

Schilderijenroof

Octave Durham werd in 2003 veroordeeld voor de roof van twee beroemde schilderijen uit het Van Gogh Museum in 2002. Hij kwam in 2017 in het nieuws toen hij in een tv-documentaire van Vincent Verweij opbiechtte dat hij de schilderijen had doorverkocht aan de Italiaanse maffiabaas Rafael Imperiale. Die maakte een deal met de Italiaanse justitie in een grote drugszaak waarin hij was verwikkeld. In 2018 verscheen het boek Meesterdief over “Okkie” waarin hij een reeks kluiskraken bekende.

Typisch Amsterdams

In oktober 2020 was “Okkie” te zien in de videoclip Typisch Amsterdams van rapper Sugacane. In zijn eerste Nederlandstalige rapclip bracht hij een eerbetoon aan enkele beruchte geliquideerde Amsterdamse criminelen met wie hij opgroeide, zoals Gwenette Martha, Boneka Belserang en ‘Sin Quin’. Sugacane zei daarover tegen Crimesite: ‘Al die jongens zijn of mijn buurjongens geweest in Amsterdam-Zuid waar we opgroeiden of bekenden uit het uitgaansleven via via.’

Over vastzitten en het kantelpunt dat hij klaar was met criminaliteit, vertelt “Okkie” aan Sugacane:

‘Dat was toen ik in 2011 vastzat. Weer een vriendin kwijt, dat gaat je ook niet in de koude kleren zitten. Je kan wel bikkel spelen in die bajes, maar als het deurtje dichtgaat zijn er veel die breken. Ik heb in mijn boek staan waar ik ben gebroken, want toen zat ik echt heavy. In die bajes is het allemaal komedie. Als jij in de bajes bijvoorbeeld de tering wordt geslagen en je belt je moeder dan zeg je ook dat het allemaal goed gaat, want als je zegt dat je net de tering bent geslagen, slaapt jouw moeder niet. Het is één en al komedie daar binnen, dus je bent soldaat aan het spelen. Je gaat hetzelfde doen als gisteren en dat fokking veertien jaar lang. Je wordt helemaal duf daar binnen!’ (tekst loopt verder na de advertenties).

‘Boos van de onmacht’

Durham zegt dat hij nog niet mag klagen met wat hij heeft gezeten. Als voorbeeld noemt hij Gwenette Martha, die ze allebei hebben gekend, en in 2014 een gewelddadige dood stierf in Amstelveen.

‘Wat ik heb gezeten heeft een jongen als Gwenette al in z’n jeugd gezeten. Ik kwam pas aan de beurt op mijn 25^e en toen ging het gelijk om miljoenen. Toen ik in 2011 vastzat ging ik reflecteren van: wat is nou de bedoeling? In de tussentijd was ik al naar tien tot twaalf begrafenissen geweest van vrienden die geliquideerd waren. Een jaar of vier terug waren er inmiddels nog meer jongens doodgeschoten. Dat heb ik onderschat en ik heb er last van gehad. Ik werd echt boos van de onmacht. Jongens waarvan ik weet dat die met elkaar geknikkerd hebben en elkaar hebben afgemaakt, maar ook dat in de pers iemand zegt: goed voor hem en rot op met hem, terwijl je weet dat het een goede gozer was. Dat heeft mij geraakt en toen dacht ik op een gegeven moment: wat voor shit is dit hier op straat, want het is het niet meer waard.’

Over de jongeren van nu, zegt Durham dat deze in ‘zoveel verleidingen komen dat het niet meer normaal is’.

Een voorbeeld: wij waren vroeger heel tevreden. Als je al Nikes en een leuke spijkerbroek en een shirtje had, was je al blij. Vandaag is die outfit van die jongeren en een scooter erbij al vijftien ruggen ofzo, dus om ze daarvan weg te houden is heel moeilijk, want ik begrijp dat je het ook wilt hebben. Die echte waarde leer je pas inzien als je ouder wordt. Ik heb vroeger altijd naar ouderen geluisterd, altijd m’n mond houden, maar dat gebeurt nu niet! Die jongeren hebben geen code en die ouderen kunnen jou leren. En als jij een grote mond hebt denken ze: zoek jij het lekker uit, ik zie het allemaal zelf wel. En ze vliegen naar binnen en hebben bijna niet eens wat gedaan.’

De Doofpod-aflevering met “Okkie” is hier te zien: