Afpersingsdeal aan de Herengracht (#1) | Endstra op het pluche

Een restaurant in Ouderkerk aan de Amstel in een dubbel pand met statige entree en uitzicht op de rivier. Ooit lag er tweelaags linnen en zilver op de tafels. De uitspanning bestaat al meer dan 350 jaar, eigenaren en koks kwamen en gingen. Het etablissement heette Paardenburg en inmiddels Brasserie Paardenburg. In de periode dat het restaurant Groot Paardenburg heette kwam Willem Holleeder er wel eens dineren.

Op een warme voorjaarsavond ziet Willem Holleeder de puissant rijke vastgoedondernemer Jan-Dirk Paarlberg in de richting van de toiletten bewegen. Het is de kans waarop hij heeft gewacht en Holleeder schiet soepel tussen de tafels door zijn kant op. Een paar tellen later kijkt Paarlberg verbouwereerd de iets langere Holleeder in de ogen. Op het oog hebben de twee een vriendelijk onderhoud, dat niet uit de toon valt in de chique omgeving.

Witwassen

Het is een avond uit een grijs verleden. Het was nog voor de arrestatie van Holleeder voor afpersing in 2006. Het was ook nog voor de liquidatie van de criminele vastgoedmagnaat Wim Endstra op 17 mei 2004. Maar Willem Holleeders naam was in de kranten al wel gevallen. Hij stond bekend als afperser en moordenaar.

 wat heeft deze Heineken-ontvoerder te bespreken met een zakelijke tycoon uit de top van de Quote 500?

Oplettende aanwezigen zullen zich die avond hebben afgevraagd: wat heeft deze Heineken-ontvoerder, over wie sinistere verhalen de ronde doen, te bespreken met een zakelijke tycoon uit de top van de Quote 500?

Nadat Paarlberg en Holleeder in 2006 allebei waren aangehouden was die vraag beantwoord. De twee werden breed uitgemeten in de media als verdachten van afpersing van Wim Endstra. Enkele jaren later waren ze veroordeeld voor respectievelijk afpersing en witwassen.

Yoko Ono

Jan-Dirk Paarlberg (1957) viel diep. In het jaar dat hij werd aangehouden schatte de Quote 500 zijn vermogen op 275 miljoen euro. Ooit bezat Paarlberg in New York een pied-à-terre in The Dakota, New Yorks meest bijzondere appartementengebouw, op de hoek van Central Park West en 72nd Street. De exclusiviteit van deze “co-op” is astronomisch. Paarlberg’s buren waren een combinatie van de fine fleur van New Yorks oud en nieuw geld, culturele high brow, filmsterren, en iconen als Yoko Ono. Naast zijn New Yorkse onderkomen had Paarlberg adressen in Londen, Parijs, en aan de Franse Riviera. Ten slotte was er zijn huiselijke kasteeltje Bolenstein, in Maarssen aan de Vecht. Daar schoof regelmatig een coterie van zakelijke en journalistieke intelligentsia aan tafel voor gesprekken op niveau.

Paarlberg’s internationale reputatie en vastgoedportefeuille groeiden maar door, tot in 2006 alles oploste in het niets, justitie beslagen kwam leggen en hij in het cellenhuis belandde. Het gerechtshof veroordeelde hem in 2012 tot vier jaar cel.

Waarom heeft Paarlberg zich in een crimineel moeras laten trekken? Zijn veroordeling laat zich simpel samenvatten. Hij waste 17 miljoen euro wit die Holleeder samen met criminelen Dino Soerel en Stanley Hillis afperste van Willem Endstra. Paarlberg’s bedrijven ontvingen dit geld van Endstra in tien tranches in de periode tussen december 2002 en januari 2004.

Maar Paarlberg heeft altijd volgehouden niets van afpersing te hebben geweten. Volgens hem waren de betalingen van ruim 17 miljoen van Endstra een legitieme zakelijke afrekening. Met de nieuwe feiten die aan de Hoge Raad zijn gestuurd wil Paarlberg dat bewijzen.

De advocaat-generaal heeft dit najaar aan de Hoge Raad geadviseerd Paarlberg’s verzoek niet-ontvankelijk te verklaren, Paarlberg’s advocaten stellen dat zijn argumenten geen doel treffen.

Moszkowicz is er niet

Terug naar december 2002, naar de tijd dat Endstra’s advocaat Bram Moszkowicz nog kantoor houdt op de Amsterdamse Herengracht. De hoge ramen van zijn werkkamer bieden een mooi uitzicht op de Gouden Bocht. Het gezelschap dat zich die dag daar heeft verzameld heeft er geen oog voor: de vitrage is gesloten, de verlichting gedempt. De mannen houden wel van de status en het geld van de Gouden Bocht, maar ze opereren altijd in de schaduw.
Endstra is omringd door antiek, kunst en door de vier mannen.

 Zwart domineert in de kleding van de mannen in zijn gezelschap, de meeste gezichten staan somber. 

Hij zit in het pluche en heeft zijn schoenen in het elegante tapijt geplant. Over zijn schouder kijken een Hollandse meester, beeldjes en Chinese vazen mee. Zwart domineert in de kleding van de mannen in zijn gezelschap, de meeste gezichten staan somber.

Het is vreemd dat Endstra’s advocaat Bram Moszkowicz niet aanwezig is want hij was het die Endstra had gevraagd om naar de afspraak op zijn kantoor te komen. Uit getuigenverklaringen van personeel van het advocatenkantoor weten we wie er naast Endstra wel aanwezig zijn geweest: Willem Holleeder, Dino Soerel, en twee mannen uit het voormalige Joegoslavië.

In Moszkowicz’ werkkamer zeggen Holleeder en Soerel namens Stanley Hillis het woord te voeren. Endstra krijgt daar te horen dat hij miljoenen moet afdragen.

Rechtbank en gerechtshof hebben mede op basis van deze bijeenkomst geoordeeld dat Stanley Hillis, Willem Holleeder en Dino Soerel een crimineel driemanschap vormden. Ze persten mensen af en lieten mensen vermoorden. Uit de dossiers blijkt dat Dino Soerel als Hillis’ rechterhand werd gezien.

Stanley Hillis

Over dit ‘incident’ op het kantoor van Moszkowicz van december 2002 is uitgebreid gesproken en gespeculeerd in rechtszaken tegen Holleeder en Soerel. Is Endstra ernstig bedreigd in Moszkowicz’ werkkamer, zoals hij zelf heeft gezegd? Kreeg hij ‘een pistool’ of juist ‘een mitrailleur’ in zijn buik gedrukt? Of werd Endstra daar helemaal niet bedreigd, maar werd er wel aangedrongen op een onvrijwillige betaling?

Holleeder sprak voor de rechtbank van ‘gewoon een normaal gesprek’ waarbij Soerel aanwezig was ‘als de oren van Hillis’.

’(…) Hillis wilde gewoon zijn geld terug en was heel onredelijk. (…)’

Holleeder vertelde aan de rechtbank: ‘Want die (Soerel) heeft ook met het geld van Hillis niks te maken. Naar wat ik heb begrepen, was Soerel altijd gewoon een simpele boekhouder en deed hij kleine dingetjes (…) Hij werkte een beetje voor Hillis. (…) Hillis was degene die het probleem had en wij zijn daar toen naartoe gegaan. (…) Daarom heb ik uit tactisch oogpunt Soerel meegenomen in plaats van Hillis, want Hillis wilde gewoon zijn geld terug en was heel onredelijk. Als Endstra dan een verkeerd woord zou zeggen, dan zou je een probleem hebben. Dat heb ik dus geprobeerd te vermijden. In die context heb ik Soerel meegenomen.’

Grote gevolgen

Wat is er daar in die schemerige werkkamer van Bram Moszkowicz nu precies besproken? Alleen de aanwezigen weten het precies.

Wat ervan ook zij: hetgeen dat er die dag op de Herengracht is voorgevallen, was volgens liefst achttien rechters en raadsheren in drie rechtszaken een afpersing. Het is Holleeder en Soerel, en indirect ook Paarlberg, door hen zwaar aangerekend (Hillis is er nooit voor berecht, hij werd in 2011 doodgeschoten).

De bijeenkomst aan de Gouden Bocht had grote gevolgen. Het zette een stroom aan gebeurtenissen rond het miljoenenvermogen van Wim Endstra in gang. Endstra werd afgeperst.

Maar tegelijk wist Endstra een stevige regie op het vervolg van het spel te houden, en de loop van de juridische procedures flink te beïnvloeden. Tot na zijn gewelddadige dood in 2004.

Wordt vervolgd in deel 2: De opname van Peter R. de Vries