Onheilsprofetie is ook een businessmodel

Een rapport met verontrustende conclusies over de drugseconomie in Amsterdam is woensdag uitgelekt in De Telegraaf. Het gemeentebestuur is te laat: het wilde er vrijdag een persconferentie over houden. In het rapport staat dat in Amsterdam de verschillende instanties geen gemeenschappelijke vuist maken tegen de cocaïnehandel en de investeringen van drugsgelden in de bovenwereld.

Door Wim van de Pol

Onderzoekers Pieter Tops en Jan Tromp hebben zich gespecialiseerd in wat zij en de politie noemen ‘ondermijning’ van Nederland. Eerder schreven ze over de drugscriminaliteit in Noord-Brabant en productie van synthetische drugs. Tops was dinsdag in het nieuws met een conclusies over wiethandel in Canada en een bezoek aan dat land dat hij voor de politie heeft gedaan.

Groenlinkse crimefighter

Het rapport De Achterkant van Amsterdam is door de onderzoekers opgesteld in opdracht van burgemeester Femke Halsema die het wilde gebruiken in haar beleid om georganiseerde criminaliteit te weren, en in het bijzonder de daarmee samenhangende schietpartijen door jongeren op straat die in opdracht van drugscriminelen mensen liquideren. Als Halsema het rapport wilde inzetten als vehikel om haar imago als Groenlinkse crimefighter te versterken is dat mislukt. De Telegraaf heeft haar rechts ingehaald. Twee misdaadverslaggevers van de krant schrijven in een commentaar:

Handhaven van wetten en regels werd door het gemeentebestuur vooral ’rechts’ bevonden en had geen prioriteit.

In het gemeentebestuur maakte echter het afgelopen decennium de PvdA samen met de “rechtse” VVD de dienst uit.

Hoe dan ook, het rapport geeft in de weken voor Prinsjesdag een flinke publicitaire zwaai aan de discussie in politiek Den Haag over de vraag of er nog meer geld naar politie en justitie moet.

PC Hooftstraat

Het rapport is een scan van de problemen rondom de drugsbestrijding in de hoofdstad. Het bevat veel feiten die al bekend waren, zoals dat er in Nederland, onder meer door de fiscale wetgeving, vele miljarden kunnen worden witgewassen en verborgen. Ook wordt er veel criminele winst in Amsterdam uitgegeven en geïnvesteerd, bijvoorbeeld op de PC Hooftstraat. Tops en Tromp kregen toegang tot documenten uit het openbaar bestuur, en spraken 64 bronnen.

Een anonieme bron zegt in het rapport dat juist door de investeringen van drugsgeld op de onroerend goed markt de huizenprijzen in Amsterdam zo sterk stijgende zijn. De gemeente zou de grip op die markt kwijt zijn, ook weer op de Wallen. En dan zijn er nog alle incidenten met handgranaten en de schietpartijen op straat. (tekst loopt door onder reclame)

Teveel drugs

Er zijn kortom indicaties dat de drugshandel greep heeft op de Amsterdamse economie en samenleving. De onderzoekers vinden dat er teveel drugs wordt gebruikt in de stad en dat die drugs te gemakkelijk te verkrijgen zijn. Ze zeggen te denken dat een strakkere handhaving drugsgebruik in de stad kan terugdringen.

De onderzoekers zochten bij de gemeente vergeefs naar een overzicht van de problematiek van de infiltratie en ontwrichting door de drugshandel. Ook bij politie en Openbaar Ministerie klopten de onderzoekers hierover vergeefs aan. ‘Niemand kon omschrijven hoe groot de drugsmarkt is en hoe de schaduweconomie werkt’, schrijft De Telegraaf. En niemand wist met welk beleid het aangepakt zou moeten worden.

Desalniettemin concluderen de onderzoekers wel – op basis van ‘gebrekkige data’ (zo schrijft De Telegraaf) – dat de drugscriminaliteit ’in vergaande mate’ vrij spel heeft en een ontwrichtende werking heeft op de stad.

Hoe dan? Hoe groot het probleem nu precies is blijft onduidelijk.

Massieve repressie

De onderzoekers hebben al wel (bekende) adviezen klaar voor burgemeester Femke Halsema. Betere samenwerking tussen politie, gemeente, justitie, andere instanties en het bedrijfsleven. Langdurig en consequent regisseren van het beleid. Meer geld. Drugsgebruik terugdringen.

En ook wat nieuws voor “vrijstaat” Amsterdam: ’een massief beleid van repressie’. En nog meer geld dus.

En wat te denken van het idee van Tops en Tromp om voor om voor iedere transactie in het onroerend goed toestemming van de gemeente noodzakelijk te maken.

Meer onderzoek en meer geld

Aan burgemeester Halsema nu de ondankbare taak om te reageren op deze “massieve” negatieve publiciteit. Een groot probleem voor haar is dat Amsterdam natuurlijk afhankelijk is van nationale wetgeving. En ook dat drugshandel zich niet houdt aan gemeentegrenzen, maar een internationaal fenomeen is, dat soms met duizenden kilo’s per dag Nederland Transportland binnenklotst.

Verder is het goed te bedenken dat repressie (waarschijnlijk ook ‘massieve repressie’) drugshandel of drugsgebruik nog nooit heeft teruggedrongen. Repressie alleen is altijd weggegooid geld gebleken. Dat schrijven de onderzoekers er niet bij.

Kortom: nader onderzoek en meer geld is noodzakelijk. Onheilsprofetie is ook een business-model, voor politie en voor adviseurs.