De drie verdachten die het Openbaar Ministerie verdenkt van lidmaatschap van een criminele organisatie omdat ze betrokken zijn geweest bij cryptoberichtendienst EncroChat zijn sinds deze week allen op vrije voeten. De rechtbank schorste de voorlopige hechtenis van een 47-jarige man uit Eindhoven. De andere twee verdachten, die in juni van dit jaar werden aangehouden, waren al eerder vrijgekomen.
Frankrijk
Er was woensdag een voorbereidende zitting waar de rechtbank onder meer over de voorlopige hechtenis moest beslissen. Het onderzoek in de strafzaak 26Lemont loopt nog steeds en het Openbaar Ministerie denkt dat het recherche-onderzoek pas aan het einde van 2022 kan zijn afgerond. Begin 2023 is er een volgende zitting en later dat jaar zal de inhoudelijke behandeling volgen.
Het onderzoek wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking tussen Nederland en Frankrijk. De Franse justitie heeft internationale aanhoudingsbevelen uitgebracht tegen leden van de criminele organisatie rondom het bedrijf EncroChat. Ook het Nederlands OM verwacht meer aanhoudingen van verdachten.
Behulpzaam
Justitie vindt dat de mannen behulpzaam zijn geweest aan alle strafbare feiten die criminelen in de klantenkring van EncroChat hebben gepleegd. Er is inmiddels een groot aantal mensen veroordeeld voor moord, poging tot moord, en internationale drugs- en wapenhandel, die communiceerden met EncroChat. De dienst pretendeerde veilige communicatie te bieden maar in het voorjaar van 2020 keek de politie enkele maanden lang mee met alle berichten die alle gebruikers van EncroChat verstuurden, en sloeg die berichten op.
Kern van de zaak is dat het Openbaar Ministerie stelt dat alle tienduizenden gebruikers van EncroChat ernstige misdrijven pleegden.
N. N.
Het onderzoek naar EncroChat begon in 2017 en werd later uitgebreid naar een Europees onderzoeksteam (JIT) waarin ook Frankrijk deelnam. De verdachten in dat onderzoek waren aanvankelijk N.N. (onbekende personen) die het criminele samenwerkingsverband EncroChat exploiteerden. Alle Encro-berichten die in 2020 door de politie werden onderschept en gelezen zijn in dat onderzoek gevonden, maar spelen in het huidige proces geen rol.
Ze zijn juist in tal van andere onderzoeken gebruikt. Onderzoek 26Lemont zelf was niet het hoofddoel van justitie en had geen prioriteit.
‘Truc’
Advocaten vinden dat justitie hiermee weten en regels hebben overtreden en dat het 26Lemont-onderzoek een truc is geweest om de Encro-berichten binnen te halen en het mogelijk te maken (Europese) privacywetten te overtreden. Tot dusver hebben rechters geen acht geslagen op deze bezwaren. De Encro-veroordelingen komen nog in hoger beroep in Europese procedures aan de orde. In Frankrijk besloot de Hoge Raad deze maand dat bewijs uit de EncroChat-hack niet acceptabel is en nader moet worden onderzocht.
Hoewel het strafrechtelijk onderzoek internationaal nog gaande is, verwacht het OM dat het 26Lemont-dossier aan het einde van 2022 is afgerond. Een volgende terechtzitting wordt gepland voor begin 2023.
Ennetcom en PGPSafe
De Nederlandse directeur van encryptiedienst Ennetcom, die de politie in 2016 ontmantelde, kreeg in september vorig jaar 4,5 jaar cel voor leiden van een criminele organisatie (die zaak loopt nu in hoger beroep). Personen die terechtstonden voor exploitatie van de in 2017 in beslag genomen dienst PGPSafe werden vrijgesproken van criminele organisatie, maar wel veroordeeld voor valsheid in geschrifte en “begunstiging” van criminelen (tegenwerken van justitie-onderzoek).
Voor een overzicht over de encryptiediensten zie: