Vanaf 1 januari 2023 deelt de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) geheimhoudernummers van advocaten automatisch met de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), net als met de Nationale Politie. Hierdoor worden advocaten nog beter beschermd tegen het uitluisteren van opnames van gesprekken vanuit penitentiaire inrichtingen en blijft het vertrouwelijk contact tussen advocaten en hun cliënten gewaarborgd.
Het college van afgevaardigden stelde in september vorig jaar de ‘Wijzigingsverordening geheimhoudernummers DJI/AIVD/MIVD’ vast. Dit betekent dat de NOvA vanaf 1 januari 2023 alle geheimhoudernummers van advocaten automatisch deelt met de DJI en zodra mogelijk met de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (AIVD/MIVD).
Volledige lijst
De DJI en AIVD/MIVD gaan de volledige lijst met geheimhoudernummers gebruiken voor hun systeem van nummerherkenning. Hiertoe zal de NOvA deze instanties dagelijks voorzien van alle actuele, bij de NOvA geregistreerde geheimhoudernummers, zoals sinds 2011 ook al voor de Nationale Politie gebeurt. Hierdoor is altijd duidelijk dat het telefoonnummers van advocaten betreft, die zodoende worden beschermd tegen onbevoegd en onrechtmatig uitluisteren van opnames.
Incidenten
Bij DJI bestaat het systeem van nummerherkenning sinds 2013, maar dat werkt tot op heden – in tegenstelling tot het verplichte systeem bij de politie – op basis van vrijwilligheid. Alleen de geheimhoudernummers van advocaten die expliciet toestemming hadden gegeven, veelal advocaten met gedetineerde cliënten, worden met de DJI gedeeld. Dit is echter foutgevoelig, zo is na enkele incidenten gebleken. Sinds de invoering van het systeem in 2013 zijn er namelijk herhaaldelijk gesprekken van geheimhouders per abuis opgenomen en uitgeluisterd, vooral door DJI.
De NOvA-lijst bleek niet altijd honderd procent dekkend, bijvoorbeeld als advocaten hun geheimhoudernummer niet of niet correct voor het DJI-systeem hadden aangemeld. Om dit te voorkomen, ontvangt de DJI vanaf 1 januari 2023 dezelfde volledige lijst geheimhoudernummers als de Nationale Politie. Hierdoor wordt de vertrouwelijkheid van gesprekken die gedetineerden vanuit penitentiaire inrichtingen met hun advocaten voeren beter gewaarborgd.
Nummerherkenning AIVD/MIVD
Bij de AIVD/MIVD wordt een nieuw systeem van nummerherkenning ingevoerd. Anders dan de politie en DJI zijn de inlichtingen- en veiligheidsdiensten bevoegd tot het uitluisteren van geheimhoudergesprekken, indien de cliënt van de advocaat als ‘target’ is bestempeld. Het systeem van nummerherkenning zorgt er wel voor dat opgenomen geheimhoudergesprekken binnen tien dagen dienen te worden uitgeluisterd en daarna automatisch worden vernietigd, in plaats van de huidige bewaartermijn van een jaar.
Verder dient onmiddellijk om rechtelijke toestemming te worden verzocht indien verwerking van gegevens uit geheimhoudergesprekken noodzakelijk wordt geacht. Hierdoor blijft de schending van de vertrouwelijkheid zo beperkt mogelijk.
Voor advocaten die hun geheimhoudernummer(s) bij de NOvA hebben geregistreerd verandert er in praktische zin niets. Hun geheimhoudernummers worden vanaf 1 januari 2023 niet alleen dagelijks met de Nationale Politie gedeeld, maar ook automatisch met de DJI en in een later stadium met de AIVD/MIVD.
Zie ook:
DJI nam honderden gesprekken met advocaten op