In de Ecuadoraanse hoofdstad Quito is zaterdag de leider van een van de grootste criminele organisaties in het land geliquideerd. Santiago Madrid Guerra (“​​Madrid” of “Comandante M”) was een van de leiders van Los Lobos. Dat is van oorsprong een gevangenisbende die nu met enkele andere criminele organisaties concurreert om de controle over de smokkel van cocaïne in het land.

Door @Wim van de Pol

Madrid (31) werd zaterdag rond 12.00 lokale tijd op straat doodgeschoten in een noordelijk stadsdeel van Quito. Hij zat sinds 2015 vast en werd veroordeeld voor moord, maar werd vorig jaar door een opvallende rechtelijke uitspraak in vrijheid gesteld.

Los Lobos heeft de controle over verschillende gevangenissen in Ecuador en controleert de criminele activiteiten in een deel van het land.

Knooppunt

Met name de Ecuadoraanse havenstad Guayaquil is een knooppunt in de internationale handel in cocaïne. Momenteel is de meeste cocaïne die in Rotterdam en Antwerpen binnenkomt geladen in Ecuador. Vooral vanuit het zuiden van Colombia en vanuit Peru wordt die drugs Ecuador binnengebracht.

Controle

Om grote ladingen cocaïne te kunnen verschepen zijn internationale handelaars in cocaïne in toenemende mate genoodzaakt om zaken te doen met de steeds sterkere Ecuadoraanse bendes. Los Lobos is daar één van.

Los Lobos concurreert met andere criminele organisaties over de controle van belangrijke routes voor de smokkel. Deze concurrenten zijn eveneens voortgekomen uit gevangenisbendes, zoals Los Choneros, met de gedetineerde Fito als een van de leiders, en Los Tiguerones.

Allianties

De allianties tussen groepen zijn wisselend. Volgens media in Ecuador zijn de grootste groepen en de belangrijkste rivalen nu Los Lobos en Los Choneros, met ieder duizenden “leden”. Een deel van die aanhang zit overigens in de gevangenissen.

Deze Ecuadoraanse groepen laten zich inhuren door bijvoorbeeld Mexicaanse criminele organisaties als het Sinaloa-kartel of CJNG, of Albanese groepen. Het gaat dan vooral om het leveren van logistieke diensten voor de cocaïnehandel: het verzamelen, beveiligen en afleveren van de zendingen in de haven.

Als het belang van Ecuador in de cocaïneroute naar de Verenigde Staten en Europa nog toeneemt, zal de invloed van de Ecuadoraanse bendes daarmee ook toenemen.

Ontwikkeling

De ontwikkeling in Ecuador lijkt op die in Mexico in de jaren negentig.

Toen steeds meer cocaïne via Mexico naar de Verenigde Staten werd vervoerd huurden Colombiaanse groepen als het Cali-kartel en het Medellín-kartel hiervoor Mexicaanse criminele organisaties in, die gaandeweg steeds sterker werden. Dat kwam omdat ze in plaats van geld steeds vaker deelname aan de handel op gingen eisen.

Later namen die groepen zelf de controle over. Op deze manier ontstond bijvoorbeeld het Sinaloa-kartel.

Politici

Ecuador gaat steeds meer gebukt onder extreem geweld, zoals moorden op politici, dat wordt veroorzaakt door de cocaïnehandel.

Het land wil beter samen gaan werken met onder meer de Nederlandse douane en meer vertrekkende containers gaan controleren.