Na 42 zittingsdagen is het hoger beroep in het strafproces tegen Willem Holleeder geëindigd met het laatste woord van de verdachte, die bij de rechtbank is veroordeeld voor (onder meer) vijf liquidaties. Het gerechtshof zou nog wel enkele getuigen willen horen (zoals de crimineel Mink Kok die in Libanon woont) als dat nog mogelijk blijkt. Dit moet dan voor 24 juni, want dan staat de uitspraak gepland. ‘Ongelofelijk, hoe u alles gelezen hebt’, sprak Holleeder in zijn laatste woord waarderend tot het gerechtshof. Hem hangt levenslange straf boven het hoofd.

Door @Wim van de Pol

Wat valt er nog te zeggen in het laatste woord van Willem Holleeder, nadat jarenlang de media bol hebben gestaan van de beschuldigingen door de twee belangrijkste getuigen (zijn zussen)? Nadat een rechtbank en een gerechtshof zich tienduizenden pagina’s aan dossier hebben eigengemaakt?

Holleeder waardeerde in ieder geval de toewijding van de drie raadsheren van het gerechtshof die zich uitermate goed in de dossiers hebben verdiept, wat ook bleek uit de vragen die door de maanden heen door hen zijn gesteld aan getuigen en verdachte. Anders dan de rechtbank in eerste aanleg ging het hof nogal de diepte in.

Holleeder zei vrijdag tegen het hof: ‘Dingen die ik nooit had gelezen had u wel gelezen. Ik ben blij met u. Ik ben dankbaar dat u alles leest.’

Parijs

Holleeder legde in het kwartiertje dat hij had uitgetrokken voor zijn laatste woord de nadruk op een paar punten in het dossier die hem kennelijk bezig houden. Hij pikte een detail eruit over de dag na de moord op Wim Endstra (17 mei 2004). Willem Holleeder kwam op 18 mei uit Parijs gereden in de auto van een vriendin.

Zijn zussen zeggen dat hij Sonja en Astrid optrommelde om naar de carpoolplaats van Abcoude te komen. Tijdens een ommetje met Astrid zou haar broer, volgens haar, hebben gezegd over Endstra: ‘het was hij of ik’. Met andere woorden: het was Astrid zonneklaar dat hij Endstra had “gedaan”.

Holleeder benadrukte vrijdag dat zijn rijbewijs enkele dagen ervoor was afgepakt, dat hij geen auto reed, en dat hij inderdaad Sonja had gevraagd hem op te komen halen. Alleen dat, ‘zo is dat gegaan’. Zijn vriendin heeft overigens bevestigd dat hij overstapte in de auto van Sonja.

Motor

Holleeder beschreef opnieuw aan het hof hoe in zijn ogen Astrid regie heeft gevoerd, onder meer over de verklaringen van haar zus Sonja. ‘Het OM heeft haar de regie laten nemen’, zei hij.

Hij zei tevens zich ook niet goed te voelen bij de kroongetuigen Peter La Serpe en Fred Ros. Over La Serpe: ‘een manipulatieve man, die jongen heeft een verhaal verkocht. Hij heeft zijn geld op gehaald, elk jaar. Zijn geld is nu op en hij is nu spoorloos‘. La Serpe is één van de getuigen die het hof graag nog wilde horen. La Serpe heeft enkele belastende zinnen uitgesproken en beschuldigt Holleeder van moord.

Holleeder zei dat het hem stak dat Fred Ros vrij is en hijzelf voor de moord op Cor van Hout gevangen zit, terwijl – volgens Holleeder – er weinig twijfel is dat Ros de vluchtmotor heeft bestuurd bij die liquidatie.

‘Osdorp eerst’

Vrijdag konden advocaten Desirée de Jonge en Sander Janssen nog hun laatste reactie op de beschuldigingen geven.

Omdat het bewijs tegen Holleeder enkel steunt op getuigenverklaringen over gebeurtenissen van jaren geleden vroeg Sander Janssen aan het hof heel voorzichtig te zijn met de interpretatie van verklaringen van bijvoorbeeld de gezusters Holleeder. Belangrijke gebeurtenissen herinneren mensen zich altijd goed. Maar, zei Janssen: ‘contextuele informatie om de gebeurtenissen heen worden niet altijd juist herinnerd, dat blijkt ook uit wetenschappelijke literatuur.’

Kroongetuige Peter La Serpe zei dat het bij hem ‘zo werkte’ dat hij zich vooral ‘beelden’ herinnerde. Dat mensen zich daarbij ook nog precies herinneren wat er is gezegd, is niet waarschijnlijk, aldus Janssen.

Hij doelde daarbij misschien op het belangrijk bewijs van de zinsnede ‘Osdorp eerst’, die La Serpe voor de moord (in 2005) zegt te hebben opgevangen van Holleeder, en waarmee deze zou hebben bedoeld dat eerst Kees Houtman zou moeten worden doodgeschoten. Maar Janssen doelde ook op de belastende herinneringen die Sonja en Astrid zich zeggen te herinneren over hun broer.

De erfenis

Sander Janssen benadrukte dat het Openbaar Ministerie op een aantal tegenstrijdigheden en vragen nooit is ingegaan tijdens het proces.

Een belangrijke kwestie is de erfenis van Cor van Hout. De FIOD, de officier van justitie die de erfenis onderzocht (in het “Goudsnip”-onderzoek), en Holleeder’s advocaten, gingen er vanuit dat Sonja en Astrid Holleeder zich na Van Hout’s dood in 2003 hebben meester gemaakt van de erfenis en die hebben witgewassen. En dat Holleeder zich daarmee nooit heeft bemoeid.

De zussen en het OM in het Holleeder-proces houden vol dat Van Hout al voor zijn dood zijn bezittingen had verkocht en dat Holleeder hen bedreigde omdat hij alsnog de erfenis wilde afpersen.

Janssen: ‘Onze stellingen over Goudsnip staan als een huis. De getuigen hebben daarover gelogen. De getuigen zijn bereid om met grote mate van stelligheid te liegen.’

De verhalen van Astrid en Sonja Holleeder zijn de crux van het bewijs in de moordzaken tegen Holleeder. Omdat ze zouden hebben gelogen over de erfenis van Cor van Hout zouden hun verklaringen over liquidaties met een flinke korrel zout moeten worden genomen, aldus Holleeders advocaten.

Op 24 juni velt het Amsterdamse gerechtshof het oordeel.

Voorgaande berichten:

OM gaf Holleeder-getuige de keus: verklaring afleggen of vervolging

Hoe Holleeder en Van Hout vanuit Sint Maarten in Nederland belandden (VIDEO)

Sonja Holleeder betaalde zichzelf loon uit

Jesse: ‘Holleeder zat niet achter moord Van Hout’

Teeven: plicht tot geheimhouding en een falend geheugen (UPDATE)