Bronnen binnen de Colombiaanse marine hebben aan een Spaanse journalist verteld dat er gemiddeld jaarlijks twee onderzeeboten met cocaïne naar Europa varen en ook twee naar de West-Afrikaanse kust. De journalist Javier Romero heeft een boek geschreven over de Operatie Zwart Tij (Marea Negra) van de Spaanse politie: de inbeslagname van een duikboot in 2019 bij de Spaanse westkust. Eerder deze maand kreeg een aantal mannen celstraffen in die zaak.

Inhammen

De journalist werkt voor La Voz de Galicia, een regionale krant uit Galicië, een kuststreek met veel visserij en waar ook al generaties lang veel grootschalige drugssmokkel plaatsvindt, en daarvoor vooral import van illegale tabak. Volgens Romero waren er al vanaf de jaren tachtig contacten tussen Colombiaanse kartels en criminelen in Galicië, toen de eerste cocaïne, nog maar mondjesmaat, naar Europa kwam. De kuststreek, net boven Portugal, is ideaal voor smokkelaars: moeilijk toegankelijk voor de autoriteiten want bergachtig, en met vele inhammen en riviermonden waar ongemerkt schepen illegale lading zoals cocaïne of tabak kunnen lossen. Sinds de jaren tachtig zijn de contacten tussen de Galicische onderwereld en Zuid-Amerikaanse criminelen alleen maar inniger geworden. Romero spreekt van de ‘derde generatie’ die in de cocaïne handelt. De Spaanse narco-serie La Fariña heeft het leven van de plaatselijke crimineel Sito Miñanco als onderwerp genomen.

De prijs van cocaïne is in Galicië de laagste van heel Spanje. Momenteel is de groothandelsprijs daar tussen de 26.000 en 27.000 voor topkwaliteit cocaïne (vergelijkbaar met die in Rotterdam of Antwerpen).

Bokser

In november 2019 strandde een onderzeeër voor de kust bij het plaatsje Aldán. De driekoppige bemanning, twee Ecuadorianen en een Spanjaard, was met 3.068,55 kilo cocaïne vanuit Brazilië de Atlantische Oceaan overgestoken. De 66-voets duikboot was op een geheime locatie in het Amazone-regenwoud geconstrueerd. In het boek worden de levens beschreven van de bemanning. De kapitein was een ooit veelbelovende bokser die een paar jeugdvrienden erbij betrokken had.

Lissabon

De tocht verliep eigenlijk zeer voorspoedig. Volgens het boek van Romero ging het mis bij de opvang aan de wal. Oorspronkelijk was de bedoeling dat de onderzeeër ter hoogte van Lissabon contact zou maken en dat de handel daar op volle zee door twee go fast bootjes zou worden overgenomen. Door motorpech van één van de speedboten in Lissabon ging dat niet door.

Bovendien stak er een storm op en werd de communicatie bemoeilijkt. Teveel en onzorgvuldige communicatie met een satelliettelefoon is de smokkeloperatie waarschijnlijk fataal geworden. Het Britse centrum voor signaalanalyse dat het radioverkeer in de noordelijke Atlantische Oceaan permanent monitort kon de verdachte communicatie opvangen en daarna de duikboot grofweg lokaliseren. De onderzeeër week uit naar het noorden in de richting van de Spaanse kust waar inmiddels een wespennest van patrouilles was opgetuigd. Na drie dagen kat-en-muis-spel – en ondanks de kennis van de verraderlijke kust van één van de bemanningsleden uit Galicië – werd de narcosub in een baai gespot door de Spaanse autoriteiten.

Semi-submersibles

Duikboten zijn al lang een instrument in de smokkel van cocaïne. Er zijn twee types: echte onderzeeërs, en zogeheten half-duikboten (semi-submersibles). De tweede variant kan niet onder de waterlijn duiken. Ze blijven aan de oppervlakte en varen net onder de waterlijn. Zo is het schip niet zichtbaar voor patrouilles en radarsystemen. Zulke half-duikboten worden veel aan de westkust van Colombia ingezet om cocaïne langs de kust naar Midden-Amerikaanse landen te smokkelen. Maar ook in Suriname en Guyana zijn wel half-duikboten door de politie in beslag genomen.

Marokkaanse kust

Voor de overtocht door de Atlantische Oceaan naar Afrika en Europa zijn half-duikboten minder geschikt. Romero sprak met bronnen in de Colombiaanse marine die hem hem vertelden dat naar schatting jaarlijks twee onderzeeërs met cocaïne naar Spanje varen en daarnaast twee naar West-Afrikaanse landen. In landen tussen de Golf van Guinée tot aan de Marokkaanse kust zijn de laatste tien jaar veel opslagplaatsen voor cocaïne ingericht, bijvoorbeeld in Guinee-Bissau, Mauritanië, en de Kaapverdische Eilanden. Spanje heeft gemerkt dat steeds meer cocaïne in vissersschepen of coasters vanuit die regio naar de Spaanse kust gaat, waar het meestal voor de Galicische kust wordt overgezet en aan land gebracht met speedboten.

Dat is een route die voorheen alleen voor hasjsmokkel werd gebruikt. Romero schrijft dat Colombiaanse organisaties ook zelf in Marokko contacten hebben aangeboord om de hasjlijnen voor cocaïne te gebruiken. Romero schat dat over deze route nu meer dan 60% cocaïne gaat.

Technische kennis

Inmiddels is er in Colombia een toenemende deskundigheid en technische kennis over de bouw van onderzeeërs. Tijdens politieacties zijn er handboeken en andere documentatie van Russische schepen en systemen gevonden. In 2019 vertelde een Spaanse crimineel dat hij via een Nederlands contact met oud-militairen van de Russische marine in contact was gekomen die zouden zijn begonnen met de bouw van duikboten in Zuid-Amerika.

In 1993 is de eerste drugsduikboot in beslag genomen in Colombia. In 2021 zijn in dat land 31 onderzeeërs (vooral half-duikboten) in beslag genomen.

Zie ook:

Cocaïne in Renaults: Nederlander voor cocaïnelijn West-Afrika opgepakt

1,8 ton cocaïne in half-duikboot onderschept (VIDEO)