Verdediging Holleeder wil spotlight van Astrid en Sonja naar Stanley Hillis verplaatsen

De advocaten van Willem Holleeder willen wat betreft Stanley Hillis de uitdrukking “over de doden niets dan goeds” omdraaien. In het hoger beroep in de zaak Holleeder hopen ze juist meer slechts over de in 2011 doodgeschoten Hillis onder de aandacht van het gerechtshof te krijgen. Volgens hen toont het dossier aan dat niet Holleeder de grote man in de Amsterdamse onderwereld was maar Hillis. En dat niet Holleeder maar Hillis moorden liet plegen.

Door Wim van de Pol

Holleeder heeft in zijn hoger beroep, dat de komende jaren in de beveiligde zaal op Schiphol zal gaan lopen, nog één kans om een een levenslange straf voor vijf moorden bijgesteld te krijgen. Dat zal nog niet meevallen. Essentiëel is dat het gerechtshof, anders dan de rechtbank, minder naar de beschuldigingen over moorden van zijn zussen Astrid en Sonja kijkt, en meer naar de rest van het dossier.

Advocaat Sander Janssen noemde het ‘pijnlijk om te zeggen’ dat zijn vertrouwen in de goede afloop na de ervaring met het vonnis van de rechtbank vorig jaar is geslonken. Janssen: ‘Ik heb niet veel voordeel van de twijfel meer over.’ 

In de ogen van Janssen is het pleidooi voor Holleeder, gebaseerd op tientallen getuigen, oude dossiers en oude telefoontaps, door de rechtbank geheel terzijde gelegd: ‘het had net zo goed achterwege kunnen blijven’, zei Janssen. De rechtbank richtte zich uitsluitend op de bewering van de zussen en de ex-vriendin van Holleeder. Daarmee was het bewijs geleverd, al het ontlastend bewijs schoven de rechters van tafel. Janssen zei nog steeds niet goed te kunnen begrijpen wat er in de raadkamer van de rechtbank is gebeurd. Janssen: ‘Het kan niet zo zijn dat het verhaal van die drie getuigen niet klopt. Dat moet de gedachtengang zijn geweest in de raadkamer van de rechtbank.’

Teeven

De rechtbank hoorde op de vele openbare zittingen vrijwel uitsluitend voor Holleeder belastende getuigen. Daarom willen advocaten Janssen en Desirée de Jonge sommige getuigen die de zussen Holleeder klip en klaar tegenspreken nogmaals horen, en dit keer niet bij de rechter-commissaris maar ter zitting in het openbaar. ‘Om het hof te laten horen wat de rechtbank niet heeft gehoord’, zei Janssen.

De verdediging stelt ook nieuwe getuigen voor. Bijvoorbeeld Fred Teeven, die als officier van justitie van de criminele inlichtingendienst bovenop allerlei verwikkelingen heeft gezeten, en als officier van justitie een grote drugszaak tegen Cor van Hout behandelde. Teeven kreeg ook veel informatie over de mislukte aanslag op Van Hout (in 1996) op zijn bord.

Waarschuwing voor Houtman

Kern van het betoog van de advocaten in eerste aanleg was dat Holleeder helemaal geen centrale positie in de onderwereld had. Volgens dossiers en getuigen waren het Sam Klepper, John Mieremet, Sreten Jocic en Stanley Hillis die aan de touwtjes trokken.

Een belangrijke nieuwe getuige die de advocaten aandragen is een vrouw die kennis zou hebben over de moord op Kees Houtman in 2005. De weduwe van Kees Houtman heeft na de moord verklaard over twee mensen die zeiden een waarschuwing te hebben gekregen dat Stanley Hillis Kees Houtman zou gaan vermoorden. De vrouw was één van deze twee personen die dit vooraf aan de moord aan Maria Houtman zou hebben doorgegeven. De echtgenote van Hillis zou het aan de twee getuigen hebben ingefluisterd. Dat is volgens de verdediging van Holleeder een aanvulling op andere voor Holleeder ontlastende informatie over de moord op Houtman die in dossier zit. (tekst loopt door na reclame)

Moord op Hillis

De advocaten willen ook dat enkele grote onderzoeken waar Hillis in voorkomt door het hof er worden bijgehaald. Zoals het afpersingsonderzoek Briard (tegen Donald G. en Harrie S.). En de dossiers over de moorden op Sjors Plieger (2003), George “Jappie” van Kleef (2005) en vastgoedhandelaar Peter Petersen (2009). En ook het onderzoek over de moord op Hillis (2011).

De reden is dat in die onderzoeken politie-informatie zal zitten over de positie van Hillis en over het moorddadige driemanschap dat volgens het OM Willem Holleeder samen met Stanley Hillis en Dino Soerel vormde. Ook wil de verdediging meer informatie over Hillis uit de archieven van de criminele inlichtingendienst zien.

Advocaat-generaal Koos Plooij vond dat voor deze (en andere) onderzoekswensen van de advocaten de noodzaak ontbreekt. Plooij schamperde: ‘Het lijkt er op dat voor de verdediging alle ballen van Hillis moeten komen.’ Inzage in oude (moord)dossiers is niet meer dan een ‘fishing expedition’, aldus Plooij, en daarom moet dat volgens hem niet gebeuren.

Endstra-administratie

Holleeder was uit op de miljoenen van de criminele vastgoedbelegger Willem Endstra, geld dat criminelen daar hadden ondergebracht, vond de rechtbank. De rechtbank ging er ook van uit dat Holleeder Endstra eerst uitperste en daarna liet vermoorden. De advocaten willen inzage in die administratie, enerzijds omdat ze het belangrijk vinden om te laten zien hoe Endstra werkte en anderzijds om mogelijke financiële relaties tussen Endstra en criminelen als Holleeder en bijvoorbeeld Stanley Hillis te onderzoeken.

Die gehele administratie is volgens het Openbaar Ministerie in 2009 vernietigd. ‘Waarom weten we dat nu pas?’, riep Janssen uit, ‘Ik kan het niet geloven. Vernietigd nog voordat de witwaszaak tegen Paarlberg begon? Nog voordat de ontnemingszaak tegen Holleeder begon?’

Botweg

Toen Paarlberg in 2012 terechtstond (en veroordeeld werd) voor witwassen vroegen zijn advocaten ook al om de Endstra-administratie in te zien, om zo de onschuld van Paarlberg te kunnen bewijzen. Toen was de administratie kennelijk al een aantal jaren vernietigd. Maar destijds zweeg het Openbaar Ministerie hierover.

In 2017 sommeerde het gerechtshof het OM die administratie op tafel te leggen, dat was in de belastingzaak tegen Paarlberg. Het Openbaar Ministerie weigerde dat botweg. Maar de officier van justitie zei ook toen niet dat de administratie kennelijk allang was vernietigd. Plooij zei nu ter zitting dat hem niet bijstaat wanneer precies die administratie is vernietigd.

De reden voor het vernietigen was volgens advocaat-generaal Plooij dat het ‘vol zat’ met informatie van ‘geheimhouders’, zoals notarissen en advocaten. Volgens Plooij is ‘alles’ uit de administratie gehaald wat van belang was, namelijk stukken over de relaties tussen Endstra en Jan Dirk Paarlberg, omdat Endstra Holleeder betaalde via Paarlberg. ‘U bedoelt wat van belang was voor de recherche’, tekende Janssen aan. ‘Meer dan dat is er niet geweest’, zei Plooij.

Overigens moet die administratie (er in ieder geval gedeeltelijk) nog wel zijn. Na jarenlange onderhandeling – waarbij die stukken toch een rol moeten hebben gespeeld – sloten de erven Endstra in 2015 een deal over een schikking over het witwassen van de Endstra-bedrijven. Bij BOOM, de afdeling van het Openbaar Ministerie die gaat over ontnemingsvorderingen, zou deze deels in het archief moeten zitten.

Sonja: twee deals

De verdediging wil in het hoger beroep van Holleeder gaan zagen aan de geloofwaardigheid van de getuigen Sonja en Astrid. Sonja Holleeder loog aantoonbaar over de erfenis van haar man Cor van Hout. Ze sloot twee overeenkomsten met justitie. De eerste was nadat ze verdachte van witwassen van die erfenis was geweest. Ze betaalde een schikking en werd daarna getuige tegen haar broer. Totdat ze plotseling stopte met verklaren, om onbekende reden. Na maandenlang zwijgen sloot ze een nieuwe overeenkomst. ‘Wat stond er nu in die overeenkomsten?’, vroeg advocaat Janssen, ‘welke belangen en motieven speelden er voor Sonja Holleeder?’

Advocaat-generaal Lars Stempher verwees naar een oud proces-verbaal van justitie. Maar daaruit valt helemaal niet op te maken welke afspraken Sonja Holleeder precies maakte met justitie. Holleeders advocaten willen dat de inhoud van de overeenkomsten in het dossier komt.

Pas op 8 juli neemt het gerechtshof een beslissing over alle verzoeken. Vanaf september komen er nieuwe zittingen.