Astrid Holleeder toonde zich op de eerste dag van haar verhoor voor de rechtbank een overtuigende getuige. Van de ondervragende rechter kreeg ze ruim baan. Naast het al overbekende drama presenteerde ze nog wat nieuwigheden. Een paar meter verderop kreeg haar broer het soms te kwaad.

Door Wim van de Pol

Astrid Holleeder (52), onzichtbaar in de getuigenbox, toonde op meer dan tien momenten tijdens de ondervraging hoorbaar emoties. Soms slechts kort, soms huilde ze wat langer. Het lot van haar broer leek haar paradoxaal genoeg het meest te emotioneren. Door haar toedoen is de kans groot dat hij levenslang achter de tralies verdwijnt, voor zes moorden. Astrid ziet het zo: ‘zijn zusje’ heeft hem ‘verraden’:

Het is niet natuurlijk niet niks om je familie te verraden. Ik gun hem nu nog een beter leven. (…) Al zou hij van alles en nog wat uitvreten dan nog kan hij bij mij langskomen. Maar al die levensdelicten. Dat is gewoon een grens.

(…)

Ik vind het vreselijk dat hij vast zou moeten zitten. Ik vind het voor hem heel zielig. (…) Ik houd ook nog steeds van hem.

Ze zei het moeilijk te hebben met het vooruitzicht te moeten leven dat hij de rest van zijn leven vast moet zitten:

Denkt u dat als ik een gebakje eet, dat ik dan niet denk: dat kan hij nooit meer doen?

Dit waren de passages in het verhoor waar Willem Holleeder zwaar heen en weer begon te schuiven in zijn stoel en ook in zijn gezicht emoties leek te tonen. Het familiedrama splijt broer en zus allebei.

De duivel

Astrid Holleeder denkt ‘heel serieus’ dat haar broer ‘een pact met de duivel heeft gesloten’. Ze vindt hem in zijn slechtheid ‘ook heel ambitieus en dat is ook nog wel te prijzen.’ Astrid Holleeder:

Hij is ziek, het enige medicijn zijn die vier muren. (…) Hij heeft geen bewustzijn. Het is niet zo dat hij zich realiseert wat hij doet.

Een andere belangrijk element in het verhaal van Astrid noemde ze het ‘familiegeheim’. Haar leven en dat van Sonja bestond er uit om het de pater familias Willem naar de zin te maken, en Willem’s criminele affaires geheim te houden. Astrid:

We zijn meer dan dertig jaar verder. Dat maakt het verraad zo groot.

Haar zus Sonja (echtgenote van Cor van Hout, doodgeschoten in 2003) was ook deel van de familie. De oudste rechter begon over het door Astrid opgenomen gesprek waarin Willem buiten zinnen raakt van woede over de film over de Heineken-ontvoering waar Sonja geld van krijgt en Willem niet van op de hoogte was. Bovendien verdenkt hij haar ervan met de politie te praten. In die opname zegt Holleeder op zeker moment: ‘Wie denk je nou wel, dat Cor de baas is of zo? Wie is de baas dan?’ Op de opname zegt Astrid fluisterend: ‘ja jij’. Tijdens het verhoor voor de rechtbank begon ze andermaal te huilen toen een rechter deze passage ter sprake bracht. Ze zegt dat op de opname te horen is dat ze toen ook begon te huilen om Cor (iets wat de politie overigens niet in het proces-verbaal noteerde):

Als ik om Cor huil, dat kan niet. Want ik hoor bij hem [Willem].

Geld genoeg

Op andere momenten was de emotie ten opzichte van haar broer juist ver te zoeken. Holleeder beschuldigde haar er vorige maand van vanaf de dood van Cor van Hout in 2003 een strategisch plan te hebben bedacht om hem erin te helpen en het geld van Cor veilig te stellen. Astrid Holleeder zei helemaal niet op geld uit te zijn:

Het zijn zijn waardes die hij op mij projecteert maar het zijn niet mijn waardes. (…) Ik had een prima leven. Leuke collega’s. Geld genoeg, een prachtig kind. (…) Ik had een riant inkomen als advocaat. Ik was al in die bovenwereld.

Al die sores die Holleeder had om alles met zwart geld te moeten doen en geen auto op zijn naam te kunnen hebben, dat had zij allemaal niet, en ze zou het ook niet willen omdat er belangrijker dingen zijn.

Zijn zielige zwarte bestaantje. Dat hij niet eens een broodje kan kopen. Lekker leven heb je dan.

De ondervraging kwam op het Goudsnip-onderzoek waarin de FIOD Astrid en Sonja verdacht van witwassen van de erfenis van Cor van Hout, de hoerenpanden op de Alkmaarse Achterdam. Astrid Holleeder riep uit:

Wat de fok is Goudsnip eigenlijk, als je dat vergelijkt met zes moorden. Waar heb je het dan over? (…) Mijn smet is dat ik verdachte geweest in Goudsnip. Dat vind ik niet fijn. Alles wat ik in Goudsnip heb ik gedaan, was om te verhullen. Het zijn hun misdrijven [van Willem en Cor].

Ze begon te huilen toen ze zei, verwijzend naar haar advocatenpraktijk:

Twintig jaar binnen de wet geleefd.

Zoon

In de nieuw overgelegde heimelijke opnames waarvan ze vandaag het bestaan bekendmaakte is ook een passage waarin Holleeder over de zoon van Peter R. de Vries zou zeggen: ‘die kan er ook nog wel bij’. Astrid zei dat Holleeder hier bedoelde: liquideren.

Over één opname, waar het over de moord op vastgoedcrimineel Wim Endstra gaat, bestaat een cruciaal verschil van mening. De verdediging hoort iets niet, dat justitie wel hoort. Astrid Holleeder onderstreepte dat Holleeder letterlijk zei:

Endstra heeft me ook willen pikken en daarom dat ik dat ook heb gedaan.

Daarbij maakte hij het schietgebaar, zei Astrid.

Eerste ronde

Maar het bewijs voor opdracht geven voor de moorden op Cor van Hout, Willem Endstra, Thomas van der Bijl en Kees Houtman kan niet alleen komen uit de bewering van Astrid dat ze dit weet. Astrid zei:

Ik heb opnames. Dan kunt u zich een oordeel vormen over of wat ik zeg klopt of dat het klopt wat hij zegt.

Dat is maar in beperkte mate zo. Het is wel zo dat de ernstige bedreigingen die Holleeder in die opnames roept het goed doen in de beeldvorming, net als de tranen en het slachtofferschap van Astrid. Dat alles kan de overtuiging van de rechtbank beïnvloeden.

Maandag was de eerste ronde van het verhoor van Astrid. Vrijdag zal ze lastiger vragen over (bijvoorbeeld) de afwikkeling van de erfenis en het geld van Cor van Hout van Holleeder en zijn verdediging moeten beantwoorden. Die kon ze vandaag gemakkelijk ontwijken (‘welk geld?’) en diep gingen de rechters er ook niet op in.

Eerdere verslagen van de zittingen in het Holleeder-proces:

Verrassende onthullingen door Astrid Holleeder (UPDATE)

Holleeder krijgt eigen gescheld en gedreig te horen

Sonja: ‘ik moest normaal blijven doen’

Sonja Holleeder sloot in 2017 tweede deal met OM

Eerste verhoor Sonja: kalm en oppervlakkig

Holleeder: Klepper achter aanslag Van Essen

Holleeder: de oorlog met de Joegoslaven

Holleeder: zussen provoceerden bij opnames

‘Astrid en Hakkelaar wilden erfenis Van Hout’

Holleeder: ‘Endstra was niet te begrijpen’‘

Hierom praat Holleeder over het Heineken-geld

Holleeder: ik had 8 miljoen bij Endstra ingelegd

Holleeder: ‘Astrid zei je moet Cor voor zijn’

Holleeder noemde de naam van de Allesweter niet